ERZURUM BÖLGESİ KAYA PANOLARI

Authors : Oktay Özgül

Pages : 169-198

View : 14 | Download : 6

Publication Date : 2015-07-10

Article Type : Research

Abstract :İnsanlık tarihi yazı ile başlatılır. Yazılı dönemden önceki zamanlar ve insanların yaşamı hakkındaki bilgilere ise arkeolojik bulgular, insanların mağara duvarlarına yapmış olduğu resimler vb. deliller sayesinde ulaşabiliyoruz. Tarihin erken çağlarından itibaren kaya resimleri ya da petroglifler, kaya yüzeylerine veya mağara duvarlarına yapılmıştır. Bunlardan bazıları dövme ve kazıma tekniği ile yapılırken, bazıları da çizme ve boyama tekniği ile yapılmışlardır. Yazılı kültürün ilk aşamasını oluşturan petrogliflere ve damgalara Türk kültürünün hâkim olduğu hemen bütün coğrafyalarda rastlamak mümkündür. Moğolistan’dan başlayıp Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Doğu Avrupa, Kafkaslar, Anadolu, İran vb. tarih boyunca Türklerin yayılmış olduğu coğrafyalarda sıkça karşılaşılan kaya üstü resimleri, bilim adamları arasında sıkça tartışılan konular arasındadır. Birbirinden binlerce km uzaklıkta ve farklı coğrafyalarda ortaya çıkan bu petrogliflerde ve damgalarda üslup birliği, yapım tekniği ve yapıldığı yerler bakımından büyük bir benzerlik hâkimdir. Bu benzerlik bize, kaya resimlerinin aynı kökten geldiğini, aynı kültür dairesinden çıktıklarını ve farklı coğrafyalara çeşitli göç yollarıyla ulaştıklarını göstermektedir. Anadolu bozkırının giriş kapısı olan Doğu Anadolu Bölgesi ve Erzurum, kaya resimleri bakımından Türkiye’nin zengin bir bölgesini oluşturmaktadır. Bölgemizde daha önce çalışmaları yapılan Karayazı Cunni Mağarası, ve Şenkaya’da yeni tespiti yapılan kaya üstü panoları, yazısız devirlerden önceki ve sonraki Anadolu Türk tarihi hakkında çeşitli bilgiler verecek özellikler taşımaktadırlar. Bölgede yapılacak kapsamlı yüzey araştırmaları ve çalışmalar sayesinde konunun daha iyi aydınlatılacağını düşünmekteyiz.
Keywords : Orta Asya, Erzurum, Petroglif, Damga