SÖZEL ZEKÂYI YORDAYAN BİLİŞSEL BECERİLERİN İNCELENMESİ

Authors : Bilge Bal Sezerel, N. Nazlı Ateşgöz

Pages : 519-533

Doi:10.24315/tred.1061427

View : 18 | Download : 11

Publication Date : 2023-01-26

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmada sözel zekâyı sözel bellek, sözel muhakeme ve kelime bilgisi değişkenlerinden en çok yordayan değişkeni belirlemek hedeflenmiştir. Çalışmanın katılımcılarını ÜYEP Merkezi’nde zekâ testi uygulanan 315 öğrenci oluşturmaktadır. Katılımcıların sözel zekâ puanlarının elde edilmesinde Anadolu Sak Zekâ Ölçeği (ASİS) kullanılmıştır. ASİS’in Sözel Analojik Muhakeme (SAM), Sözel Kısa Süreli Bellek (SKB) ve Sözcükler-Anlamlar (SAN) alt testlerinden sözel zekâ puanı elde edilmektedir. SAM alt testi kristalize zekânın bir göstergesi iken soyut düşünme ve problem çözme becerilerini ölçmektedir. SKB alt testi, sözel kısa süreli bellek becerisini ölçmektedir. SAN alt testi ise kristalize zekâ, semantik bilgi, dil gelişimi, sözcük dağarcığı, sözcük akıcılığı ve anlama becerilerini test etmektedir. Yapılan regresyon analizinin sonucunda; SAM, SKB ve SAN alt testlerinde yer alan değişkenler dikkate alındığında, sözel zekâyı en çok yordayan değişkenin SAM alt testinde yer alan beceriler olduğu görülmektedir. Diğer bir ifadeyle sözel analojik muhakeme becerisinin sözel zekâya en çok katkı sağladığı sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak sözel analojik muhakeme becerisini oluşturan soyut düşünebilme ve problem çözme becerileri genel zekâya katkı sağlayan sözel zekânın en önemli yordayıcıları olarak bulunmuştur. Dolayısıyla çocukların sözel zekâlarını geliştirmek için eğitim faaliyetlerinin planlanmasında bu iki becerinin gelişimi ön planda tutulmalıdır.
Keywords : Zekâ, sözel zekâ, sözel muhakeme, sözel bellek, kelime bilgisi.