Profesyonel Sürücülerde Psikolojik Semptomların ve Uyku Kalitesinin Sürücü Davranışlarına Etkisi

Authors : Tuncay Çorak, Ayça Akay

Pages : 155-170

Doi:10.38002/tuad.1442943

View : 85 | Download : 323

Publication Date : 2024-10-31

Article Type : Research

Abstract :Alanyazında, profesyonel sürücülerdeki yüksek kaza oranları ve buna bağlı kayıplar, önemli kamusal problemlerden biri olarak kabul edilmektedir. Profesyonel sürücülerin kaza oranlarının artmasında, sapkın sürücü davranışlarının belirleyici olduğu ve bu davranışların birçok farklı değişkenin yanı sıra psikolojik semptomlar ile uyku kalitesi göstergelerinden etkilendiği bildirilmektedir. Ayrıca, profesyonel sürücülerle yürütülen mevcut çalışmaların, psikolojik semptomlar ve uyku kalitesinin sapkın sürücü davranışlarına olan etkilerini birlikte değerlendirmediği görülmektedir. Bu çalışma ile profesyonel sürücülerde demografik değişkenlerin yanı sıra psikolojik semptomların ve uyku kalitesine dair göstergelerin, sapkın sürücü davranışları üzerindeki yordama gücünün birlikte değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Çalışmanın örneklemini 176 profesyonel sürücü oluşturmaktadır. Veriler, Demografik Bilgi Formu, Depresyon Anksiyete Stres Ölçeği, Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi, Epworth-Uykululuk Ölçeği ve Sürücü Davranışları Ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. Çalışma kapsamında değişkenler arasındaki ilişkiler Pearson korelasyon analizi; demografik değişkenlerin, psikolojik semptomların ve uyku kalitesine dair göstergelerin yordama gücü ise hiyerarşik regresyon analizi ile değerlendirilmiştir. Hiyerarşik regresyon analizi bulguları, anksiyetenin hataları ve ihmalleri, stresin saldırgan ihlalleri, uykululuğun ise sıradan ve saldırgan ihlalleri yordadığını göstermektedir. Bu bulgular, profesyonel sürücülerde trafik güvenliğini etkileyen sapkın sürücü davranışlarının azaltılmasına yönelik müdahaleler geliştirilirken, psikolojik semptomların ve özellikle uykululuğun değerlendirilmesi gerektiğinin önemini göstermektedir. Bununla birlikte, çalışmanın bulguları ilgili alanyazın kapsamında tartışılmış ve trafik güvenliğinin artırılmasına yönelik öneriler sunulmuştur.
Keywords : Profesyonel sürücüler, psikolojik semptomlar, sürücü davranışları, uyku kalitesi, uykululuk