İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders Kitaplarında Kıssalar Yoluyla Kazandırılmaya Çalışılan Ahlaki Davranışlar

Authors : Yasin Doğan, Nevzat Yaşar Aşıkoğlu

Pages : 88-114

Doi:10.51450/ilmiyat.1421411

View : 60 | Download : 66

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research

Abstract :Yüce Allah, tarih boyunca peygamberler ve ilahi kitaplar aracılığıyla insanlara ahlaki davranışları öğretmek istemiş ve ahlaki olanı uygulamaları konusunda teşvik etmiştir. Diğer kutsal kitaplarda olduğu gibi Kur’an-ı Kerim’de de en çok üzerinde durulan konulardan biri ahlaki davranışlardır. Yüce Allah insanların daha iyi anlamaları için ahlaki davranışları, peygamber hayatlarından örnekler vererek somut halde sunmuştur. Böylece bu davranışların uygulanabilir olduğunu göstermek istemiştir. Ahlaki davranışların küçük yaşlardan itibaren öğretilmesi kalıcı olması açısından önem arz etmektedir. Çocukluk döneminden itibaren öğrenilen davranışların, ileriki yaşlarda öğrenilen davranışlara oranla kalıcı olması daha kolaydır. Bu nedenle ahlaki davranışların eğitim öğretim hayatının başlarından itibaren öğretilmesi önemli bir husustur. İlköğretim çağı; öğrencilerin rol model arayışında oldukları, kendilerine yakın hissettikleri kişilere özenti duydukları, onların hayatı ile kendi hayatları arasında özdeşim kurdukları bir dönemdir. Bu nedenle bu çağda örnek alabilecekleri insanlara ihtiyaçları vardır. Bu alanda yapılan çalışmalar ilköğretim çağındaki öğrencilerin kendilerine öğüt veren insanları değil, örnek olan insanları rol model kabul ettiklerini ortaya koymaktadır. Bu sebeple doğru bilgilerle ve somut örneklerle öğrencilere özdeşim kurabilecekleri insanların hayatlarını öğretmek gerekmektedir. Öğrencilerin edindikleri dini bilgiler doğrultusunda örnek alabilecekleri en önemli kişiler peygamberlerdir. Öğrencilerin peygamberleri örnek alabilmeleri için onların hayatlarını ve özellikle de önemsedikleri ahlaki davranışları doğru kaynaklardan öğrenmeleri ve benimsemeleri önemlidir. Bunun için ilköğretim çağında Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerinde peygamberlerin hayatları öğrencilerin seviyesine uygun ve doğru bir şekilde anlatılmalı ve öğrencilerin ilgilerini çekebilecek somut hikâyelere yer verilmelidir. Dersin işlenişine ve öğrencilerin eğitimine yardımcı olması için hazırlanan ders kitaplarının önemi yadsınamayacak kadar büyüktür. Kitapların, dersin öğretim programına, öğrencinin yaş ve seviyesine uygun olması çok önemlidir. İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders kitaplarında peygamber hayatları Kur’an- ı Kerim’e ve diğer sahih kaynaklara dayalı olarak sade bir şekilde anlatılmaya çalışılmıştır. Peygamberlerin hayatları dil, edebiyat, görsel içerik ve hitap edilen yaş grubunun dini gelişimine uygun olarak hazırlanmıştır. Böylece peygamberlerin hayatlarından örneklerle öğrencilere bazı değerler ve ahlaki davranışlar kazandırılmak istenmiştir. Bu çerçevede çalışmamızda 2022-2023 Eğitim- Öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim okullarında okutulan İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders kitaplarında öğretimi yapılan peygamber hayatlarının öğrencilere kazandırmak istediği bazı değerler ve ahlaki davranışların önemi tartışılmıştır. Ders kitaplarında yer alan peygamber kıssalarındaki ahlaki davranışları geniş kapsamda inceleyen başka çalışma yoktur. Bu durum yaptığımız çalışmaya özgünlük katmakta ve önemini artırmaktadır. Araştırmada bu kitapların içerisinde yer alan peygamber hayatları ile öğrencilere kazandırılmak istenen ahlaki davranışların tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu çalışma ilköğretim çağı çocuklarına kazandırılması hedeflenen ahlaki davranışların peygamber hayatlarından örneklerle öğretilmesinin önemini ortaya koyması açısından önem arz etmekte olup konuyla ilgili din eğitimi alanına katkı sunması beklenmektedir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi yöntemi benimsenmiştir. Ders kitapları incelenerek ‘Bir Peygamber Tanıyorum’ başlığı altındaki ahlaki davranışlar tespit edilmiş ve detaylı olarak analiz edilmiştir. Ahlaki davranışların daha iyi öğretilebilmesi için ilköğretim çağı öğrencilerinin dini gelişim düzeyleri göz önünde bulundurulmalı ve kitapların içeriğine son derece dikkat edilmelidir.
Keywords : Din Eğitimi, Ahlaki Davranış, Peygamber, DKAB, Ders Kitabı