Bazı Modern Buğday Varyeteleri ve Yerel Çeşitlerin Melez Populasyonlarında Koleoptil Uzunluğunun Kalıtımı

Authors : Fatih Ateş, Deniz Iştipliler, *fatma Aykut Tonk, Alex Morgounov, Beyhan Akin, Muzaffer Tosun

Pages : 37-41

Doi:10.21566/tarbitderg.280131

View : 27 | Download : 9

Publication Date : 2016-11-25

Article Type : Research

Abstract :Koleoptil uzunluğu buğdayda ekim derinliğini belirleyen önemli bir faktördür. Dünyada yaygın kullanılan gibberellik aside duyarsız Rht-B1b (Rht1) ve Rht-D1b (Rht2) genleri bitki boyu ile beraber koleoptil uzunluğunda kısalmaya neden olmaktadır. Çalışmada koleoptil uzunluğu kalıtımının incelenmesi amacıyla kısa koleoptilli iki modern buğday varyetesi (KS82142/PASTOR; PYN/BAU/3/AGRI/BJY//VEE) ile beş yerel çeşit (SAR30; RASAD; ICDW-9246; ICDW-21122; SABALAN) ve uzun koleoptile sahip iki uzun boylu modern varyete (ZARGANA; ELANDS) ebeveyn olarak kullanılmış, resiprokal melezlemeler sonucunda 14 kombinasyon oluşturulmuştur. F 1 ’lerde koleoptil uzunluğu, primer kök sayısı ve ilk yaprak uzunluğu özellikleri incelenmiş ve özellikler arası ilişkilere bakılmıştır. Çalışma sonucunda, ELANDS varyetesinin orta uzunlukta koleoptil özelliği sergilediği ve girdiği her iki kombinasyonda da koleoptil uzunluğu kalıtımının üstün dominantlık olduğu görülmüştür. Geriye kalan 12 kombinasyonda ise koleoptil uzunluğu kalıtımı eşdeğer (kodominant) ve kısmi dominantlık olarak saptanmıştır. Dolayısıyla daha uzun koleoptilli bitkilerin seleksiyonu ileri generasyonlarda yapılmalıdır. İncelenen özelliklerden koleoptil uzunluğu ve ilk yaprak uzunluğu arasında pozitif ve önemli ilişkinin var olduğu tespit edilmiştir. Primer kök sayısı özelliğinin diğer iki özellikle ilişkisi düşük seviyede ve istatistiksel açıdan önemsiz bulunmuştur.
Keywords : Ekmeklik buğday, Triticum aestivum, koleoptil uzunluğu, Rht genleri