İÇ ANADOLU’DA GÖRÜLEN ÖNEMLİ TAHIL VE NOHUT HASTALIKLARI

Authors : Kadir Akan, Lütfi Çetin, Seval Albostan, Fazıl Düşünceli, Zafer Mert

Pages : 29-48

View : 17 | Download : 9

Publication Date : 2006-06-01

Article Type : Other

Abstract :Buğday ( Triticum spp. ), arpa ( Hordeum vulgare ) ve nohut’un ( Cicer arietinum L.) üretimleri sırasında karşılaşılan biyotik ve abiyotik stres faktörleri nedeniyle ekonomik anlamda önemli verim ve kalite kayıpları oluşabilmektedir. Buğdayda; Sarı Pas (Puccinia striiformis f.sp. tritici ) , Sürme ( Tilletia foetida ve Tilletia caries) ve Rastık (Ustilago tritici) , Arpada; Arpa Yaprak Lekesi ( Rhynchosporium secalis ), Arpa Çizgili Yaprak Lekesi ( Pyrenophora gramineum ), Nohutta; Antraknoz (Ascochyta rabiei) hastalıkları biyotik stres faktörleri olarak Orta Anadolu şartlarında öne çıkanlardır. Bu hastalıkların kontrolünde genellikle; uygulamanın kolay olması, hedefe hızlı ulaşılması nedeniyle kimyasal uygulamalar üreticiler tarafından öncelikle tercih edilmektedir. Kimyasallar önerilen şekilde kullanılsa bile; üretim maliyetlerini bir miktar arttırması, ciddi yatırımların yapıldığı ve önemli bir pazar haline gelen organik üretimde kullanım kısıtlamalarının olması belki daha da önemlisi çevreye/bitkiye olan olumsuz etkileri sorunlara neden olmaktadır. Kimyasal uygulamalar sonucunda ortaya çıkan kalıntılar ya da yeni oluşan bileşikler biyolojik ortamı etkilemekte, dengeleri bozabilmekte hatta besin zincirine girerek insanda bile toksik etki oluşturabilmektedir. Kamu kaynaklarının kullanımı noktasında; insan ve çevre sağlığında oluşabilecek olumsuzlukların giderilmesi için belirli bir maliyetin oluşması da önemli bir dezavantajdır. Tüm bu olumsuzluklar dikkate alındığında hastalıklarla mücadelede genetik dayanıklılık; üreticiler tarafından kullanılabilecek uygun, ucuz ve pratik bir kontrol metodu olarak alternatif bir yaklaşımdır. Bu makale; 17-21 Eylül 2007 tarihinde gerçekleştirilen Tarımsal Yayımı Geliştirme Projesi (TARGEL) Eğitimi sırasında katılımcılara Bitki hastalıkları ve Dayanıklılık Islahı konularında verilen eğitim notlarından yararlanılarak oluşturulmuştur. Derlemenin yazım aşamasında Dr. Hüseyin AKTAŞ tarafından 2001 yılında yazılan ve Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığınca 80 sayfa olarak basılan Önemli Hububat Hastalıkları ve Sürvey Yöntemleri Kitapçığından ve Zirai Mücadele Teknik Talimatlarının ilgili kısımlarından yararlanılmıştır. 
Keywords : Buğday (Triticum spp.), Arpa (Hordeum vulgare), Nohut (Cicer arietinum L.), Sarı pas (Puccinia striiformis f.sp. tritici), Sürme (Tilletia foetida, Tilletia caries), Rastık (Ustilago tritici), Arpa Yaprak Lekesi (Rhynchosporium secalis), Arpa Çizgil