III. Gordianus’un Pers (=Sasanî) Seferi: Güzergâh

Authors : M. Ali Kaya

Pages : 157-167

View : 18 | Download : 15

Publication Date : 2005-06-01

Article Type : Other

Abstract :Severuslar döneminde Partlı Krallığı’nın gücü zayıflatıldı. Parth’lara karşı savaşan dönemin ilk imparatoru Septimius Severus, Osrhoene ve Mezopotamya’da yeni eyaletler kurmuştu. Büyük İskender’e öykünen ardılı Caracalla, Parth krallığıyla Roma imparatorluğunu birleştirmek idealinin peşindeydi. Hükümdarlığının son yıllarını bu nedenle doğuda harcadı. Hanedanın son iki üyesi, yani Elagabalus ve Severus Alexander (İ.S. 231233) da Partlara karşı savaştılar. Tüm bu savaşlar, Parthların gücünün zayıflamasına ve Sasa’nın oğlu Ardeşir’in Arsaklar sülalesinden son Partlı kralı V. Artabanus’a karşı isyanını başarıyla sonuçlandırmasına katkıda bulundu. İ.Ö. 220’li yılların sonlarından itibaren, eski Pers imparatorluğu toprakları içerisinde kurulup genişleyen Part krallığı topraklarında, artık bu tarihten itibaren I. Ardeşir’in mensubu olduğu, adını Ardeşir’in babası Sasa’dan alan Pers kökenli bir hanedan, yani Sasaniler hüküm sürecek ve bu hanedanın ikinci kralı olan I. Sapur, Roma İmparatorlu’nun doğu sınır sistemini çökertecek kadar büyük başarıya imzasını atacaktır. Sasani saldırılarına karşı ilk Roma misillemesi, lll. Gordianus’un Doğu’ya, Roma kaynaklarında Persler adıyla da anılan Sasanilerekarşı yaptığı seferle gerçekleşti. Ancak bu sefer hakkında bilgi veren Roma kaynakları az ve yetersizdir. l. Sapur’un üç dilli yazıtı, Roma kaynaklarında yer alan bilgilerin eksik, yetersiz ve güvenilir olmadığı konusunda çarpıcı bir delildir. Bu makalenin amacı, mevcut birinci ve ikinci el kaynaklardan hareketle lll. Gordianus’un Anadolu içinden geçerden izlediği güzergah, Sasanilere karşı yaptığı savaşlar ve ölümü konusunu irdelemektir
Keywords : III. Gnrdianus, Sasaniler, ]. Ardeşir, . Şapur, Rizeseina, Mes/zikr