Türkiye’de Kayısı Üretiminin ARIMA Modeli ile Tahmini

Authors : Kubilay Uçar, Duran Güler, Sait Engindeniz

Pages : 55-62

Doi:10.24181/tarekoder.941416

View : 12 | Download : 7

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research

Abstract :Amaç: FAO ve TÜİK’den elde edilen 1970-2019 dönemi (50 yıl) verilerinden yararlanarak gelecek dört yıllık dönemde Türkiye taze kayısı üretimini tahmin etmek ve öneriler geliştirmektir. Tasarım/Metodoloji/Yaklaşım: Kayısı üretimi için gelecek tahmininde ARIMA (Box-Jenkins) modeli kullanılmıştır. Box-Jenkins yöntemi, zaman serilerini analiz etmek için geliştirilen yöntemlerden biridir ve tek değişkenli zaman serilerini analiz etmek için kullanılmaktadır. Araştırmada, ARIMA modelleri arasında en iyi istatistiksel sonuç ARIMA (1,1,1) modelinde elde edilmiştir. Bulgular: Model sonuçlarına göre, Türkiye kayısı üretiminin 2020 yılında 769426 ton, 2021 yılında 761686 ton, 2022 yılında 754236 ton, 2023 yılında 747052 ton olacağı tahmin edilmiştir. Kayısı yetiştiriciliğinde girdi fiyatlarındaki artışlar ve don riski en önemli risk kaynaklarıdır. Bu nedenle üreticilerin tarım sigortası yaptırmaları ve ürün satışlarını zaman dilimine yaymaları konusunda yönlendirilmeleri gerekmektedir. Özgünlük/Değer: Kayısı günümüzde yaş ve kuru olarak tüketilmekte, ayrıca meyve suyu, reçel, kozmetik ve ilaç sanayiinde hammadde olarak kullanılmaktadır. Kayısı üretiminde gelecekle ilgili tahminler, üreticiler, tüketiciler, dışsatımcılar ve sanayiciler açısından politikaların oluşturulmasında önemlidir. Bu nedenle kayısıda üretim tahmini ile ilgili araştırmaların arttırılması ve güncellenmesi gerekmektedir.
Keywords : Kayısı üretimi, zaman serisi analizi, ARIMA, Box-Jenkins modeli