Spatial Distribution of Some Toxic Elements in Some Urban Soils of Çankırı, Turkey

Authors : Sabit Erşahin, Gülay Karahan, Ebru Gül, Seval Sünal, Ülkü Dikmen

Pages : 133-143

View : 41 | Download : 14

Publication Date : 2018-12-31

Article Type : Research

Abstract :Çankırı şehir toprakları, şehirdeki hava ve su üzerinde önemli potansiyel kirletici etkiye sahiptir. Bu topraklar, içerdikleri yüksek miktarlardaki ağır metaller ve yüzeylerinin çıplak olması nedeniyle şehir sakinleri üzerinde önemli sağlık riski taşımaktadır. Bu çalışmada, şehri kuzeydoğu ve güneybatı yönünde ikiye ayırmakta olan şehirlerarası ana yol boyunca toprakların ağır metal içeriklerinin dikey ve yatay yöndeki değişimi incelenmiştir. Bu bağlamda hat belirlenen 10 noktadan derinlik esasına göre (0-2,5; 2,5-7,5; 7,5-12,5;12,5-17,5; 17,5-30 cm) alınan toprak örnekleri Inductively Coupled Plasma (ICP-MS) kullanılarak ağır metaller için analiz edilmiştir. Sonuçlar ortalamaların Fe>Mg>Mn>Ni>Cr>Zn>Cu>Ca>Co> Pb>Na>K>Cd>Hg şeklinde olduğunu göstermiştir. Mg, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, K ve Ca konsantrasyonu kuzey batından güneydoğuya doğru azalan bir seyir göstermiştir. Cıva konsantrasyonu hattın kuzeydoğu yarısında, güneybatı yarısına nazaran daha yüksek bulunurken; Na içeriğinin güney batı kısmında kuzey doğu kısmına nazaran çok daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Kadmiyum, Cu ve Pb  konsantrasyonu yamalı/parçalı (patchy) bir dağılım göstermiş, Zn içeriği ise hattın uçlarına yakın bölgelerde merkeze  göre çok daha yüksek değerler almıştır. Toprakların pH değerleri ile ağır metal konsantrasyonları arasında önemli bir  ilişki çıkmamıştır. Genellikle, ağır metal konsantrasyonları dikey yöne nazaran yatay yönde daha yüksek değişkenlik  göstermiştir. Düşük Ca/Mg oranı, bazı toprakların ana materyalinin önemli ölçüde serpantin içerdiğini göstermektedir.  Toprakların potansiyel kirlenme indislerinin azalan yönde Fe, Mg, Na, Ca, K, Cr, Ni, Co, Cu, Mn, Zn, Cd, Pb ve Hg  şeklinde olduğu belirlenmiştir. Entegre kirlilik riski Fe ve Mg diğerlerinin 1’den büyük olması nedeniyle bu metallerin  şehirdeki insanların sağlığı üzerine önemli risk oluşturduğunu göstermektedir.
Keywords : Çankırı, Ağır metaller, Halk sağlığı, Serpantin, Sodik şehir toprakları