Yarı Kurak Doğal Çam Ormanlarında Çölleşme Riskinin Belirlenmesi

Authors : Ebru Gül, Sabit Erşahin, Melda Dölarslan

Pages : 39-49

View : 28 | Download : 11

Publication Date : 2017-07-15

Article Type : Research

Abstract :Çölleşme küresel ve bölgesel ölçekte en büyük çevre sorunları arasında yer almaktadır. Özellikle kurak ve yarı-kurak alanlarda iklim değişikliği ve insan etkisi sonucu meydana gelen arazi bozulmaları ve bitki örtüsündeki azalmalar çölleşmenin önemini artırmaktadır. Bu çalışma, Çankırı il merkezine yaklaşık 45 km uzaklıkta, Yapraklı İlçesine bağlı yarı-kurak özelliğe sahip Sarıkaya bölgesinde bulunan doğal çam ormanlarında çölleşme riskinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Çölleşme riskinin hesaplanmasında Akdeniz ülkeleri için geliştirilmiş olan Desertification Indicator System for Mediterranean Europe (DIS4ME) sistemi kullanılmıştır. Çalışma alanı yaklaşık 500 ha olup alanda Pinus nigra Arn. subsp. pallasiana (Lamb) Holmboe var. pallasiana ve Pinus sylvestris L. türleri bulunmaktadır. Arazi gözlemleri sonucunda, çalışma alanında rastgele seçilen 258 noktada toprak örneklemesi yapılmış ve DIS4ME tarafından öngörülen çam ormanları için çölleşme etüt formu doldurularak her bir noktaya ilişkin çölleşme risk değeri hesaplanmıştır. Çalışma alanı için çölleşme risk değeri en düşük 0,36 ile "Risk Yok” en yüksek 3,63 ile "Orta Risk” olarak bulunmuştur. Çölleşme riski çalışma alanı içerisinde %61, 91 varyasyon katsayısı ile yüksek değişkenlik göstermektedir. Nitekim çalışma alanının 320,79 ha’lık (%64,72) kısmı risk yok, 160,36 ha’lık (%32,56) kısmı düşük risk ve 13,45 ha’lık (%2,72) kısmı ise orta risk sınıfındadır. Çölleşme riski ile modelde girdi olarak kullanılan çölleşme göstergeleri arasında yapılan korelasyon analizi, toprak özelliklerinden agregat stabilitesi, kum- toz içeriği, pH ve CaCO 3 içeriği ile vejetasyon özellikleri bakımından ise bitki örtüsünün önemli göstergeler olduğunu ortaya koymuştur. 
Keywords : DIS4ME, Arazi Bozulumu, Çölleşme göstergeleri, Doğal Çam Ormanı