20. VE 21. YÜZYIL ANITLARINDA İDEOLOJİK SÖYLEMLERE DAİR BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Sezer Cihaner Keser, Hanife Neris Yüksel

Pages : 369-397

View : 14 | Download : 6

Publication Date : 2022-12-15

Article Type : Research

Abstract :Heykeller tarihin her döneminde toplumların kültürel kimliklerini oluşturan önemli semboller olmuşlardır. Heykel anıtsal bir form ile kamusal alana mal olduğu noktada tek başına varlık bulan bir sanat eseri olmaktan ziyade dönemini yansıtan temsiliyet ile sosyo-kültürel çözümlemenin en önemli referanslardan birisi olma özelliğini bünyesinde barındırmaktadır. Bir toplumun ve dönemin heykellerle olan ilişkisi erkin toplumla, toplumun bireyle olan ilişkisini açıkça gözler önüne sermektedir. Anıtsal heykelleri tarihin, erkin, kültürel değerlerin yansıtma aracı olarak ele almak hiç de yanlış bir yaklaşım olmayacaktır. Bu bağlamda kamusal alana mal olmuş heykelleri mevcut rejimlerin ve ideolojilerin varlığının ve sürdürülebilirliğinin temsiliyeti noktasında ele almak ve değerlendirmek olasıdır. Çalışmanın inceleme alanı, özellikle yirminci yüzyıl sonrası dönemde tek parti hükümetleri tarafından yapılmış, dünyanın çeşitli yerlerinde yer alan büyük ölçekli kaya heykelleri ile doğaya müdahale edilerek uygulanan büyük boyutlu heykel ve rölyeflerden oluşmaktadır. Dinsel ve ideolojik anlamda tek lider misyonunun yüklendiği heykellerin devasa boyutlarda uygulandığı, söz konusu betimlemelerin merkezi konumdaki önemli noktalarına yerleştirildiği gözlenmektedir. Bu araştırma nitel araştırma yöntemlerinden birisi olan doküman analizine uygun bir biçimde yapılmıştır. Tanımlanan ideolojik dinamikler ile uygulanan heykeller arasındaki ilişki ele alınmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen veriler analiz edilip betimsel olarak yorumlanmıştır. Ele alınan örnekler büyük boyutlu eser bırakma kaygısının açıkça gözlendiği eserlerdir. Çalışmada hâkim noktalarda konumlanan büyük ölçekli anıtların mevcut gücü nasıl yansıttığı ve ideolojik araç olarak nasıl kullanıldığı göstergelere dayalı olarak incelenmiş ve bir durum değerlendirmesi yapılmıştır.
Keywords : heykel, anıt, ideoloji, temsil