YAPAY SİNİR AĞLARI NARX MODELİ ile ELMA ÜRETİM MİKTARININ ÖNGÖRÜLMESİ

Authors : Hatice Yildirim, Meltem Karaatli

Pages : 1-29

View : 11 | Download : 4

Publication Date : 2022-04-30

Article Type : Research

Abstract :Türkiye’de yaygın olarak tüketilen elma önemli besin kaynağıdır. Ekolojik şartların uygun olması sebebiyle elmanın gen merkezi olan Türkiye’nin her bölgesinde elma üretiminin yapılması mümkündür. 2020 yılına göre meyveler içinde önemli ürünlerin üretim miktarlarına bakıldığında bir önceki yıla göre en fazla artış gösteren meyve elmadır. Ayrıca elma üretiminde Türkiye, Dünya’da önemli bir konuma sahiptir. Üretim ve tüketim sektöründeki öneminden dolayı bu çalışmada, Yapay Sinir Ağları (YSA) Doğrusal Olmayan Dışsal Girdili Otoregresif Ağ (NARX) Modeli kullanılarak elma üretim miktarının öngörülmesi üzerine bir uygulama yapılmıştır. Çalışmanın amacı, elma üretim miktarının öngörülmesi ile üretim ve pazarlama aşamalarında organizasyonun güçlendirilerek, arz ve talep ilişkisinin dengelenmesine katkı sağlamaktır. Çalışma Türkiye’yi kapsamakta olup, 1966-2018 dönemine ait yıllık veriler kullanılmıştır. Çalışmada elma üretim miktarı bağımlı değişken, portakal basit fiyat endeksi, elma basit fiyat endeksi, elma üretim alanı, sıcaklık ve teknoloji bağımsız değişkenler olarak dikkate alınmıştır. Çalışma sonucunda 2019, 2020 ve 2021 yıllarına ait elma üretim miktarları öngörülmüş ve bulunan sonuçlar YSA NARX Modelinin elma üretim miktarı öngörüsünde kullanılabileceğini göstermiştir.
Keywords : Elma Üretimi, Yapay Sinir Ağları, NARX Modeli, Öngörü