16. YÜZYIL OSMANLI DÜŞÜNCESİNDE FELSEFE ve KELÂM BİLGİNLERİ

Authors : Fatma Zehra Pattabanoğlu

Pages : 109-137

View : 18 | Download : 38

Publication Date : 2015-06-01

Article Type : Other

Abstract :İslâm düşüncesinin Gazzâlî’den sonra felsefe, kelâm ve tasavvuf ilimlerinin bir sentez haline gelmiş görünümü, Osmanlı medrese ve ilim hayatında devam etmiştir. Fahreddin Râzî ekolünün etkin olduğu bu süreçte, gerek bağımsız eserlerle, gerekse şerh ve haşiyelerle önemli çalışmalar yapılmıştır. Böylece bir taraftan felsefî kelâm anlayışı, diğer taraftan Tehâfüt geleneği ve mantık çalışmaları felsefî düşüncenin Meşşaî boyutta devamlılığını sağlayan unsurlardan olmuştur. Bunun yanında Sühreverdî’nin tesis ettiği İşrâk felsefesinin etkisi Kutbuddin Râzî ve Devvânî gibi düşünürlerde devam ederken, İbn Arabî’nin kurduğu tasavvuf felsefesi pek çok düşünürü tesiri altına almıştır. Hızır Bey, Hayalî, Kestellî, Hocazâde, Alâaddin Tûsî, Taşköprîzâde, Kemalpaşazâde, Kınalızâde ve Kâtip Çelebi gibi bilginler felsefe-kelâm-tasavvuf ilişkilerine önemli katkılarda bulunmuşlardır. Ancak makalede zaman bakımından bir sınırlamaya gidilmiş olup 16. yüzyıldaki Osmanlı felsefe ve kelâm bilginleri, eserleri ve düşünceleri konu edinilmiştir. Zira bu yüzyıl, Osmanlı Devleti’nin diğer alanlarda olduğu gibi felsefe ve bilimde de zirvede olduğu bir dönemi yansıtmaktadır
Keywords : 16.yüzyıl Osmanlı düşüncesi, felsefe, kelâm