Nasturtium officinale R.Br. ve Mentha aquatica L. taksonlarının farklı kurşun elementi konsantrasyonlarındaki tepkilerinin araştırılması

Authors : Gizem Ilgün Boyalan, Hüseyin Erduğan

Pages : 283-292

Doi:10.12714/egejfas.38.3.04

View : 16 | Download : 6

Publication Date : 2021-09-15

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmada tarımsal faaliyetlerin ve kurşun kirliliğinin Umurbey Çayı’nda (Çanakkale) yaşayan Nasturtium officinale ve Mentha aquatica makrofitleri üzerindeki morfolojik ve fizyolojik etkinin belirlenmesi ile bitkiler arası rekabet araştırılmıştır. Araştırma materyali olan makrofitler Çanakkale ili, Umurbey ilçesi, Umurbey Çayı'nın her iki tarafında meyve bahçeleri ile kaplı olan Gökköy Geçemeği’nin alt kısmından Mayıs-Haziran 2016 tarihlerinde toplanmıştır. Makrofitler 3 gün süreyle besin çözeltisi içerisinde adaptasyon sürecine bırakılmıştır. İlk aşamada kurşun kirliliğinin makrofit türlerinin morfolojisi ve fizyolojisi üzerine etkisi 1, 5 ve 10 ppm Pb konsantrasyonlarında tekli kültürde incelenmiştir. Sonra karışık kültürde ara doz olan 5 ppm Pb konsantrasyonunda iki makrofit türünün rekabet kabiliyeti incelenmiştir. Ayrıca klorofil a ve b, karotenoit, serbest prolin, protein, toplam fenolik bileşik miktarı, adsorblanan kurşun miktarı ile toplam potasyum, fosfor, demir ve magnezyum miktarlarına bakılmıştır. Su teresinin morfolojik olarak en fazla etkilendiği 5 ppm Pb dozunda, P, Fe, Mg, K, Pb ve protein içeriği de en fazla seviyeye ulaşmıştır. Aynı zamanda bu dozda su teresi fotosentetik pigment ve serbest prolin seviyesini en aza indirmiştir. Su nanesinin morfolojik olarak en çok etkilendiği doz 10 ppm Pb dozudur. Bahsi geçen dozda su nanesinin P, Fe, Mg ve K miktarı en yüksek değerine ulaşmıştır. Bu çalışmada kurşun stresinin olmadığı, sucul bitkilerin bir arada yetiştirildiği ikili kontrol gruplarında, su nanesinin morfolojik ve fizyolojik olarak daha dirençli olduğu kanıtlamıştır. Kurşunun stres olarak uygulandığı durumda ise, su teresinin daha fazla mücadeleci olduğu morfolojik ve fizyolojik olarak gösterilmiştir. Bu çalışma ile su teresinin, su nanesine göre absorpladığı kurşun miktarının iki katından daha fazla kurşun adsorplayarak iyi bir kurşun akümülatörü olduğu belirlenmiştir.
Keywords : Umurbey Çayı, kurşun, Nasturtium officinale, Mentha aquatica, rekabet