ECOSAN: Ekolojik evsel atıksu yönetimi
Authors : Bilsen Beler Baykal, Ayşe D Allar
Pages : 3-12
View : 26 | Download : 12
Publication Date : 2007-12-31
Article Type : Research
Abstract :Son yıllarda gündeme gelen ve ekolojik evsel atıksu yönetimini benimseyen ECOSAN (Ecological Sanitation) yaklaşımına göre evsel atıksu bir kirletici değil yeniden değerlendirilerek kullanılabilecek bir kaynaktır. Bu yaklaşımda ayrıca, kaynakta kontrol ve nütrient döngülerinin tamamlanması gibi konular ön plana çıkmaktadır. Buna göre, evsel atıksuların kaynağında fraksiyonlara ayrılarak toplanması ve her bir fraksiyonun özelliklerine uygun olan bir dizi işlemden geçirilerek tekrar kullanımda değerlendirilmesi önerilmektedir. Bu çerçevede, sarı su (yellow water), kahverengi su (brown water) ve gri su (grey water) şeklinde fraksiyonlar tanımlanmaktadır. Tuvalet haricindeki sulardan oluşan ve en çok organik madde yönünden zengin olan gri su, bu fraksiyonlardan en az kirletici özelliğe sahiptir ve bu akımın gerekli arıtımdan sonra sulama ve yeraltı suyu beslemesi gibi yollarla su döngüsüne geri verilmesi önerilmektedir. Kaynakta ayrılarak toplanmış insan idrarından oluşan ve evsel atıksuların içindeki azotun % 90’a yakın bir kısmı ile fosfor ve potasyumun da yaklaşık yarısını içeren sarı suyun tarımda gübre olarak kullanımı, organik madde, potasyum ve patojenik mikroorganizma yönünden zengin olan ve esasen ayrı toplanmış insan dışkısından oluşan kahverengi sudan ise bir dizi işlemden sonra biyogaz üretiminde ya da toprak şartlandırıcısı olarak yararlanılması öngörülmektedir. Kavramsal çalışmaların Almanya ve İsveç’te, uygulamaların ise Asya ve Afrika ülkelerinde daha yaygın olduğu izlenen ECOSAN’la ilgili olarak ülkemizde de çalışmalar başlatılmıştır. Bir arıtma teknolojisinden ziyade evsel atıksu yönetim yaklaşımı olan ECOSAN, hem altyapı hem de arıtma / işleme yönünden konvansiyonel yaklaşıma göre önemli farklılıklar göstermektedir. 2000’li yılların konsepti olan ECOSAN gerek araştırma gerek uygulama açısından çok açık bir alan sunmaktadır.Keywords : ECOSAN, ekolojik evsel atıksu yönetimi, altyapı ve arıtma, evsel atıksu fraksi- yonları, geri kazanım ve tekrar kullanım, kaynakta ayırma