Oryantalizm Perspektifinden Bir Türk Aydını: Mahmut Esat Bozkurt

Authors : Turgay Kahveci

Pages : 165-202

Doi:10.25306/skad.952024

View : 15 | Download : 8

Publication Date : 2021-11-20

Article Type : Research

Abstract :Modern dönemin en etkili siyasal düşüncelerinden biri olan milliyetçiliğin geç ulus devlet olarak tanımlanabilecek Türkiye Cumhuriyeti üzerindeki etkileri, Batılılaşma ile kurulan ilişkinin boyutuyla sıkı şekilde ilişkilidir. Cumhuriyetin Batı ile kurduğu ilişki, Osmanlı Devleti’nin son yüzyılını yönlendiren köklü bir modernleşme geleneğinin bakiyesini devralmıştır. Osmanlı modernleşmesinin 19. yüzyıl boyunca İslamcılık, Batıcılık ve Türkçülük gibi akımlar ile etkileşime girdiği görülmektedir. Bu bağlamda milliyetçiliğin Batı ile ilişkiler üzerinden konum alması noktasında Osmanlı’dan Cumhuriyet’e bir süreklilik görülür. Geç dönem Osmanlı’da modernleşmenin genel görünümü kimi zaman Batı’ya karşı toprak bütünlüğü kaygısının yarattığı korumacı reflekslere, kimi zaman ise Batı rotasında daha köktenci bir değişimin gerekliliği düşüncesine doğru kayar. Söz konusu durum hem Türklüğün biricikliğinin vurgulanması hem de gelişime muhtaç bir toplum olmanın kabulüyle tasarlanan Batı uygarlığı düşüncesi üzerinden milliyetçilik ve oryantalizmin ortaklaştığı bir eksen oluşturur. Bozkurt, düşünceleriyle dönemin önemli figürleri arasında Oryantalist kritiğin en belirgin örneklerinden biri olarak öne çıkan bir eylem adamıdır. Bozkurt’un milliyetçilik düşüncesi ve Batı ile kurduğu ilişki onu oryantalist bağlamda ele almayı mümkün kılmaktadır. Makale boyunca Türk milliyetçiliğinin oryantalizmle teması açısından Mahmut Esat Bozkurt incelenmiştir. Oryantalizmin düşünsel arka planı göz önünde bulundurularak Bozkurt’ta oryantalist temalar deşifre edilmeye çalışılmıştır.
Keywords : Oryantalizm, Milliyetçilik, Kemalizm, Aydınlar, Mahmut Esat Bozkurt