Basamak Tipi Yönetici Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Authors : Ümit Çağatay, Türkay Nuri Tok

Pages : 15-25

View : 48 | Download : 12

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmanın amacı, basamak tipi yöneticilere yönelik öğretmenlerin algılarını ölçebilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Basamak tipi (kiss up kick down) yöneticiler, bir örgütte orta ya da üst kademelerde görev alırken; psikolojik üstünlük sağlayamadığı mevkidaşlarına ve üstlerine karşı kibar davranırlar. Onlardan övgü ile bahsederler ve üstlerinin emirlerini koşulsuz şartsız yerine getirmeleri için astlarına emirler yağdırırlar. Basamak tipi yöneticilik, bu tarz bakış açısına sahip yöneticiler için kullanılan bir neolojizmdir. Bu tip yöneticilerin var olduğu bilinmektedir. Bununla birlikte bu tip yöneticileri ölçebilecek bir ölçme aracına; yapılan literatür taramasında rastlanılmamıştır. Basamak Tipi Yönetici Ölçeği (BTYÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması için sırasıyla; 329 ve 211 eğitimciden çevrimiçi form aracılığı ile toplanan veriler; istatistik programları vasıtası ile analizlere tabi tutulmuştur. BTYÖ maddelerinin Açımlayıcı Faktör Analizi’ne (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizi’ne (DFA) uygun olduğu sonucuna; KMO değerinin .800 ve Barlett Küresellik Testi sonucunun ise anlamlı (χ²=3118,284, df = 136; p < .01) bulunmasıyla varılmıştır. İlk olarak 329 katılımcıdan toplanan veri ile yapılan AFA sonucunda 17 maddeden oluşan BTYÖ’nün dört faktör altında kararlı bir yapı ortaya koyduğu görülmüştür. BTYÖ’nün faktörleri; "liyakat algısı”, "protokol algısı”, "işbirliği algısı” ve "örgütsel adalet algısı” şeklinde isimlendirilmiştir. Ölçeğin tamamı toplam varyansın %67,26’sini açıklarken Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı α = .79 olarak bulunmuştur. 211 katılımcıdan toplanan veriler ile yapılan birinci düzey DFA sonucunda, modelin uygunluğu ve faktörler ile maddeler arasında korelasyonun iyi düzeyde olduğu (χ2 =271,028; df=106; p<.01) sonucuna varılmıştır. Araştırma sonucunda Basamak Tipi Yönetici Ölçeği’nin geliştirilmesi, geçerliği ve alt boyutların birbirleri ve maddeleri arasındaki korelasyonların ve 17 maddeyi dört boyutta tanımlayan modelin kabul edilebilir; ilgili çalışmalarda kullanılabilir olduğunu göstermektedir.
Keywords : Yönetim, Basamak tipi yönetici, Ölçek geliştirme, Yapısal Eşitlik Modeli