Hz. Peygamber’in Gazve ve Seriyyeleri’nde İâşe İkmâl Faaliyetleri

Authors : Serdar Sevmezler

Pages : 1-31

Doi:10.56288/siyer.1557518

View : 140 | Download : 87

Publication Date : 2024-10-31

Article Type : Research

Abstract :Bu makalede, Hz. Peygamber’in (s.a.s.) gazve ve seriyyelerinde askerlerin tükettiği yiyecek ve içecekler, iâşe tedarik yöntemleri, iâşenin depolanması, sevkiyatı ve dağıtımı, yiyeceklerin pişirilmesi, yemek tüketimi ve muharebe hayvanlarının beslenmesi gibi konular ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Araştırmanın verileri siyer-megāzî kaynakları, umumî tarih kitapları, hadis kitapları, tabakât ve terâcim kitapları, coğrafya kitapları, sözlükler ve diğer ilgili kaynaklardan elde edilmiştir. Araştırma sonuçları, Hz. Peygamber dönemi askerî harekât sırasında besin değeri, dayanıklılığı, tedariki, muhafazası ve nakliye kolaylığı nedeniyle genellikle hurma, hays, ekmek, sevîk, kurutulmuş veya taze et gibi yiyeceklerin tercih edildiğini göstermektedir. Bu dönemde gıda maddelerinin tedarikinde gereksinimler doğrultusunda farklı yöntemlere başvurulmuştur. Şahsi yiyecekler, devlet desteği, doğal kaynaklar, harp ganimetleri, satın alımlar, bağış ve yardımlar, antlaşmalar yoluyla tedarik ve avlanma yoluyla edinilenler temel iâşe tedarik kaynaklarını oluşturmaktaydı. Barış şartlarında savaşçının kendisi için erzak stokladığına dair kaynaklarda herhangi bir bilgiye rastlanmamıştır. Sefer durumunda ise dönemin en önemli askerî nakliye aracı olan develer, sahip oldukları taşıma kapasitesi ve bizzat kendilerinin yiyecek kaynağı olması özelliğiyle askerî birlikler için bir mobil ikmâl deposuydu. Buna ek olarak harekât alanında düşmandan elde edilen ganimetlerin toplandığı alanlar, bir tür ikmâl deposu olarak faaliyet göstermiştir. Harekât alanına iâşe sevkiyatı develer üzerinde ve yaya erin üzerinde yapılmaktadır. Askerlerin günlük öğün sayısı ve öğün başına düşen gıda miktarı, sefer güzergâhının uzunluğu, sefer süresi, gıda stok miktarı ve bölgesel kaynaklar gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Buna ek olarak konuyla ilgili ayrıntılara kaynaklarda rastlanmaması sebebiyle asker başına düşen istihkak miktarının ve günlük olarak besinlerden aldığı kalori değerinin hesaplanması oldukça zordur. Bazı savaş ve operasyonlar sırasında askerler büyük ölçüde iâşe sıkıntısı yaşamış ancak en kısa sürede çeşitli kaynaklardan yiyecek ve içecek tedarik edilerek askerlerin muharebe güçleri korunmuş ve harekâtlar başarılı bir şekilde tamamlanmıştır.
Keywords : İslam Tarihi, Hz. Peygamber, Gazve, Seriyye, İâşe, İkmâl, Beslenme