RİVAYETLERDE HENDEK VE HENDEKTEKİ RİVAYETLER
Authors : Bünyamin Erul
Pages : 13-68
View : 16 | Download : 7
Publication Date : 2021-01-01
Article Type : Research
Abstract :Hz. Peygamber ve sahabenin hayatlarında önemli dönüm noktalarından biri olan Hendek/Ahzab Savaşı’nın arkaplanı, sebepleri, tarafları, seyri ve sonuçlarına dair bugüne kadar birçok siyer kitabında hayli geniş bilgiler verildiği gibi müstakil olarak da çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Konu, gerek klasik siyer, meğâzî ve tarih kitaplarında, gerekse günümüzdeki birçok ilmi çalışmada enine boyuna ele alınmıştır. Ancak bu çalışmaların bir kısmında savaşın geniş bir şekilde anlatılması esnasında bazı detaylar üzerinde yeterince durulmadığı görülebilmektedir. Dolayısıyla söz gelimi hendeğin kaç günde kazıldığı, kazılma sürecinde yaşananlar, hendeğin ebatları vb. konular, daha dakik bir araştırmayı gerektirmiştir. Biz bu makalemizde mezkur savaşın öncesine, seyrine ve neticesine girmeksizin, sadece iki hususa yoğunlaşacağız. İlk önce gerek siyer ve gerekse hadis kaynaklarındaki ilgili rivayetleri incelemek suretiyle bizatihi hendek hakkında net bir sonuca ulaşmaya çalışacağız. İkinci olarak da gerek hendeğin kazılması, gerekse hendek muhasarası esnasında Hz. Peygamber’den varid olan hadisleri ve bazı sünnetleri tespit etmeye gayret edeceğiz. Konuyla ilgili rivayetleri mümkün mertebe kronolojik olarak sıraladıktan sonra, siyer ve meğâzî kitaplarında yer aldığı halde hadis kitaplarına giremeyen hadis rivayetlerini de makalenin sonunda ek olarak vereceğiz. Böylece bir taraftan rivayetlerin zaman-mekan bağlamlarını, söylendiği tarihi tespit ederken, diğer taraftan da hadis ve tarih kitaplarının, siretteki herhangi bir olayı anlatırken, aralarındaki dil, üslup, yöntem ve çerçeve farkını Hendek Savaşı özelinde göstermeye çalışacağız. Aslında bizi böyle bir çalışmaya sevk eden husus, 2019 yılında İzmir-Çeşme’de İslam Tarihçileri Derneği’nce düzenlenen ihtisas toplantısındaki sunumumda dile getirdiğim hendeğin ebatlarıyla ilgili abartı sorununa bazı hocalarımızın itiraz etmeleri olmuştur.Keywords : Hendek, , Savaş, , Medine, , Gazve, , Mücadele