HADİS-SİYER İLİŞKİSİ VE HADİSİN SİYERE KAYNAKLIĞI ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER

Authors : Adem Apak

Pages : 63-74

View : 22 | Download : 13

Publication Date : 2020-04-01

Article Type : Research

Abstract :Hz. Peygamber’in (sas) söz ve davranışları anlamına gelen sünnet siyer ve İslâm tarihi ilminin Kur’an’dan sonraki ikinci kaynağı kabul edilir. Hz. Peygamber (sas), başlangıçta Kur’an ayetleriyle karıştırılması endişesiyle hadislerin kaydedilmesine izin vermemiş, ancak bu ihtimal ortadan kalktıktan sonra da hadis yazımını serbest bırakmıştır. İlk siyer ve meğâzî çalışmaları aynı zamanda hadis rivayetlerinin ilk halkasını teşkil eden sahâbe nesliyle başlamıştır. Bununla birlikte bu nesil hadisle ilgili olarak konuda müstakil kitap yazmamış, onlar sadece elde ettikleri rivayetleri bir taraftan düzensiz bir şekilde kayda geçirirlerken, aynı anda bildiklerini sonraki kuşağa şifahi olarak nakletmişlerdir. Siyer ve meğâzîye ait ilk eserler Müslümanların ikinci nesli olan tabiûna aittir. Nitekim onlar Hz. Peygamber (sas) zamanına ait bir kısım yazılı vesikalara ilave olarak ilk nesil olan ashaptan kendilerine sözlü olarak ulaşan haberleri nakletmeye ve kaydetmeye başlamışlardır. Sonuçta gerek hadis rivayetleri gerekse siyer ve meğazi rivayetleri tabiûn nesline herhangi bir ayırım ve metot farklılığına uğramadan birlikte aktarılmışlardır. Hadisin, siyer açısından yönünden ehemmiyetini ortaya koyan husus Hz. Peygamber’in hayatı hakkında esaslı bilgiler vermesi gelir. Binaenaleyh Hz. Peygamber’in fiilleri, sözleri ve takrirleriyle ilgili hadisler siyer yazımında temel kaynaklık eder. Kaldı ki râvilerin ve haberlere esas teşkil eden rivayetlerin tespitinde hadis eserlerinin siyer rivayetinde büyük ehemmiyeti vardır. Hadis âlimlerinin, rivayetleri metin ve sened yönünden tespit etmeye, râvilerin durumlarım açıklamaya büyük ehemmiyet vermeleri, siyer ve megâzî kitaplarının muhtevasının da sağlam bir zemine dayanmasına vesile olmuştur. Hadisin, siyer yönünden ehemmiyetini artıran bir başka husus ise, İslâm’ın ilk dönemlerine ait siyeri konu edinen haberlerin benzer şekilde hadisler gibi rivayet şeklinde aktarılmış olmasıdır.
Keywords : Hadis, Siyer, Meğazi, Rivayet, Metin Tenkidi, Sahâbe, Tabiûn