Türkiye’nin Ekonomi-Politiği: İktidar ve Sermaye Yapısının Ombudsman Benzeri Kurumlar Üzerinden Analizi (1960-2000)

Authors : Kadir Caner Doğan

Pages : 211-222

Doi:10.53586/susbid.1385946

View : 85 | Download : 83

Publication Date : 2023-12-30

Article Type : Research

Abstract :Ombudsman ve ombudsman benzeri kurumlar, asıl olarak demokrasinin, insan haklarının ve hukukun üstünlüğünün güvencesi olarak çalışan ve temel kamusal sorunları çözerek halkın dostu olan yapılardır. Diğer yandan, kapitalizmin her kriz döneminde yeniden yapılandığı ve kendine has bir üretim biçimi ile örgütlendiği tarihsel süreçte görülmektedir. Nitekim Türkiye’de de kapitalizmin yaşadığı krizlerden sonra ve olgunlaşma evresinde farklı dönemlerde farklı iktidar ve sermaye odakları çerçevesinde yapılandığı gözlenmiştir. Türkiye’de 1960’dan 1980’li yıllara kadar devlet odaklı bürokrasinin etkin olduğu bir kapitalist yapılanma görülürken; 1980’li yıllardan 2000’li yıllara ise özel sektör eksenli siyaset kurumunun ağırlıkta olduğu bir üretim biçimine geçilmiştir. Dolayısıyla siyaset-bürokrasi ilişkileri, ekonomi-politik açısından da öneme sahiptir. Bu çalışmada örneklenen ombudsman benzeri kurumlar da bu dönemde katılımın, demokrasinin ve şeffaflığın bir görünümü olarak yaşanan sermaye birikim mantığı ve iktidar bloğu ile özdeşleşerek gelişimini sürdürmüştür. Bu çalışmanın doğrudan ombudsman değil de ombudsman benzeri kurumlar üzerinden incelenmesinin nedeni, bunların devletin kapitalist iktidar blokları ve sermaye üretim süreçleriyle derin bağları bulunması üzerine devletin temel organlarına, özellikle siyasi ve idari yapılara kaynak olmasıdır. Bu çalışmanın amacı, genel hatları ile Türkiye’de sermaye üretim birikim biçimleri, iktidar ekseni ve ombudsman benzeri kurumlar arasında ilişki kurmaktır. Çalışmanın yöntemi, literatür taramasıdır.
Keywords : Sermaye birikim rejimi, iktidar bloğu, Kapitalizm, Türkiye, Ombudsman benzeri kurumlar