Erzincan Velîlerinin Menkıbelerindeki Keramet Motifleri

Authors : Yusuf Kenan Bezgin

Pages : 123-138

View : 29 | Download : 31

Publication Date : 2019-08-02

Article Type : Review

Abstract :Erzincan ve çevresinde halkın, türbe, yatır ve ziyaret yeri olarak adlandırdığı yerlerde yattıklarına inanılan zâtların hakkında anlatılan menkıbelerin köklerini, en eski Türk inanç sistemine kadar götürebiliriz. Keza Orta Asya’dan günümüz Anadolu coğrafyasına yerleşen Türklerin, beraberinde getirdiği kültür mirası, İslamiyet’in kabulü ile birlikte değişim-dönüşüm süreci içerisine girmiştir. Bu sürecin başlamasında özellikle halkın "Horasan Erenleri” adı verdiği hem alp hem de eren kişiliğine sahip tasavvuf ehlileri etkili olmuştur. Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında etkin bir rol oynan velîlerin, sağlıklarında göstermiş oldukları birtakım kahramanlıklar ile kerametler, içinde yaşadıkları toplum tarafından kabul görmüştür. Onların Anadolu insanı üzerindeki etkileri, ölümlerinden sonra da devam etmiş, şahsiyetleri hakkında efsane, menkıbe ve hikâyelerin anlatılmasına yol açmıştır.   Erzincan halkı arasında kabul gören velîlerin şahsiyetleri hakkında anlatılan menkıbelerdeki keramet unsurları, Velînin Kendi Vücudunda, Tabiat Unsurları Üzerinde, Hayvanları Konuşturma, Gizli Şeyler Üzerinde, Velîliğini Kabul Edenlere Yönelik ve Biyolojik Mahiyette Keramet Motifleri bağlamında ele alınmıştır. Türk kültür coğrafyası içerisinde özellikle de kültürün sözel mirasına yönelik anlatılan menkıbelerdeki motifler, birbirleriyle benzerlik göstermektedir. Şüphesiz ki bu durum, tarihi süreç içerisinde yavaş yavaş şekillenip, kendini göstermiştir. 
Keywords : Erzincan, Türbe, Ziyaret Yeri, Motif