MULTİPL SKLEROZDA KOGNİTİF ETKİLENMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Authors : Melike Doğan Ünlü, Serpil Demirci

Pages : 531-539

Doi:10.17343/sdutfd.1139204

View : 27 | Download : 13

Publication Date : 2022-12-27

Article Type : Research

Abstract :Amaç Multipl skleroz (MS), santral sinir sisteminin ön planda beyaz cevherini etkileyen kronik inflamatuar demiyelinizan hastalığıdır. Kognitif bozukluk relapsing remitting multipl skleroz (RRMS) hastalarında sık karşılaşılan bir sorundur ve yaşam kalitesi üzerinde önemli rol oynamaktadır. MS hastalarının %30-70’inde kognitif bozukluk görülür. Bozukluklar tipik olarak bellek, dikkat, bilgi işleme fonksiyonlarındadır. Bu çalışmada erken evre MS hastalarındaki bilişsel bozulmanın paterninin belirlenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem Çalışmaya 30 RRMS hastası ve 30 sağlıklı gönüllü dahil edilmiştir. Tüm deneklere sözel ve görsel bellek, dikkat, yürütücü işlevler, görsel-uzamsal işlevler, lisan ve genel akıcı zekayı kapsayan geniş bir nöropsikolojik test bataryası uygulanmıştır. Özürlülük ve işlevselliğin etkilenen kognitif alanlarla ilişkisi değerlendirilmiştir. Bulgular Çalışmaya alınan MS hastaları ve sağlıklı gönüllülerin ortalama yaş ve eğitim süreleri arasında anlamlı bir farklılık yoktu. MS’li hastalarda ortalama hastalık süresi 62.20 ± 52.70 ay ve ortalama tanı alma süresi 39.16 ± 39.17 ay idi. Ortalama atak sayısı 3.13 ± 1.90 idi. Ortalama EDSS puanı 1.38 ± 1.31 idi. Psikomotor hız ve dikkat işlevlerini değerlendiren bir test olan İz Sürme Testi A ve B alt-testlerinde MS’li hastaların başarımı kontrol grubundakinden belirgin derecede daha düşüktü (p=0.005). Sonuç MS hastaları dikkat ve yürütücü işlevleri değerlendiren tüm testlerde daha kötü bir başarım sergilemiştir. Bu kötü başarım Multipl Skleroz İşlevsel Bileşiği (MSFC) ve Genişletilmiş Özürlülük Durum Ölçeği (EDSS) ile bağıntılıdır. MS hastalarında temel olarak bellek ve dikkat bozuklukları bildirilmiştir. Bulgularımız çalışma belleği, dikkat ve yürütücü işlev bozukluğunun hastalığın erken evrelerinden itibaren diğer bulgulara eşlik edebileceğini düşündürmektedir.
Keywords : MULTİPL SKLEROZ, BELLEK, DİKKAT, YÜRÜTÜCÜ İŞLEVLER, GÖRSEL-UZAMSAL İŞLEVLER, MSFC, EDSS