İran’ın Azerbaycan’a Yönelik Dış Politikası: İkinci Karabağ Savaşı’nın Belirleyiciliği

Authors : Ahmet Sapmaz

Pages : 12-43

View : 39 | Download : 19

Publication Date : 2022-01-31

Article Type : Research

Abstract :İran ve Azerbaycan ortak tarih, kültür ve din öğelerine sahip, birbirine komşu iki devlettir. Ayrıca, İran nüfusunun önemli bir kesimini Azerbaycan Türkleri oluşturmaktadır. Tüm bu ortak özellikler dikkate alındığında iki devlet arasında günümüzde yapıcı ve işbirliğine dayalı ilişkiler olması gerekir iken, aksine çatışmacı ve gergin ilişkiler hüküm sürmektedir. İran’ın, Azerbaycan’ın muhtemel irredantizm politikalarından çekinmesi, bununla bağlantılı olarak Dağlık Karabağ sorununda Ermenistan’ı desteklemesi, buna karşın Azerbaycan’ın Türkiye ve İsrail ile geliştirdiği ilişkiler, iki devlet ilişkilerinde gerilimi sürekli olarak yükseltmektedir. 2020 yılında yaşanan ve Azerbaycan’ın zaferi ile sonuçlanan İkinci Karabağ Savaşı, Güney Kafkasya’daki jeopolitik durumu değiştirmiş ve İran açısından bu durum tehdit olarak algılanmıştır. Azerbaycan’ın milli güç unsurlarında görülen somut artış Tahran’ı endişeye sevk etmiştir. İkinci Karabağ Savaşı sonrası İran siyasi ve askeri liderlerinin Bakü’yü suçlayıcı açıklamaları ve gerçekleştirilen askeri tatbikatlar ilişkileri olumsuz istikamete yöneltmiştir. Bu kapsamda İran’ın Azerbaycan’a yönelik dış politikasını inceleyen bu çalışma, İran’ın Azerbaycan politikasının dini ideoloji, kültür ve tarih öğelerinin ötesinde ulusal çıkara dayalı olarak güvenlik ve var olma üzerine inşa edilmiş pragmatik öğeler içerdiğini iddia etmektedir.
Keywords : İran, Azerbaycan, Güney Kafkasya, Güney Azerbaycan, İkinci Karabağ Savaşı