Samsun-Çarşamba, Porsuk Köyü Camii’nin Tarihsel Süreçte Mimari Özellikleri Ve Koruma Sorunları Açısından İncelenmesi

Authors : Nuray Özkaraca, Hicran Hanım Halaç

Pages : 1079-1099

Doi:10.29135/std.1093553

View : 19 | Download : 7

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research

Abstract :Porsuk Köyü Camii, Samsun ili Çarşamba ilçesine bağlı Porsuk Köyü’nde bulunmaktadır. Samsun’da ahşap bezeme yönünden en başarılı örnek olan Porsuk Camii mülkiyeti, köye ait olup yapı köy merkezi dışında tarlalarla çevrili köy mezarlığı içerisinde yer almaktadır. Çantı tekniğiyle inşa edilen caminin yapımı, camide yer alan çeşitli kitabelerde H.1276/M.1859-60 yıllarına tarihlenmektedir. Bu çalışmada Porsuk Cami’ni oluşturan mimari öğeler ve malzemeler incelenmiş, caminin korunmasındaki sorunlar analiz edilerek çözüm önerileri sunulmuştur. Porsuk Camii’nde yaşanan bozulmaların tespiti ve belgelenmesi, literatür taraması ve alan gözlemleri çalışmada kullanılan temel metotlardır. Camideki bozulmaların; iklim koşulları, sel gibi çevresel etkenler ile insandan kaynaklanan etkenler nedeniyle gerçekleştiği tespit edilmiştir. Bu doğrultuda Porsuk Camii koruma sorunları, niteliksiz müdahaleler ve malzeme sorunları olarak iki ana başlıkta ele alınmıştır. Niteliksiz müdahaleler; betonarme ek bina, özgün cephelere giydirilen çinko kaplamalar, doğu cephesinde bulunan muhdes çift kanatlı ahşap giriş kapısı, caminin mahfil katına ulaşan ahşap bir merdiven, iç duvarlara açılan soba borusu delikleri, iç duvarlarda eklenen elektrik kabloları ahşap dikmelere çakılan çiviler şeklinde sıralanabilir. Malzeme sorunları ise çeşitli etkenlere bağlı olarak çatlaklar, aşınma, çukurlaşma/oyuklanma, boşluk oluşumu, yüzey kaybı, parça kopması, siyah tabaka oluşumu, lekelenme, çiçeklenme, bitki oluşumu gibi durumlar olarak tespit edilmiştir. Bu araştırmada tüm bu bozulmalara ve muhdes eklere de yer verilerek restorasyon sırasında kaldırılması önerilmiştir. Porsuk Camii işlevsel özgünlüğünü devam ettirmiş ve yapıdaki mihrap, vaaz kürsüsü, minber, pencere elemanları özgünlüğünü korumuştur. Karadeniz Bölgesi’nde yoğun olarak görülen ahşap yapım sistemlerinden "çantı tekniği” ile inşa edilmiş camiler bölgede çok sayıda olmasına rağmen hızla yok olma tehlikesi bulunan taşınmaz kültür varlıkları olup bu alanda yapılan çalışmalar ayrı bir önem arz etmektedir.
Keywords : Porsuk Cami, Koruma, Bozulma, Sürdürülebilirlik, Ahşap Cami, Çantı