Yeni Bulgular Işığında İzmir Hisar Camii

Authors : Şakir Çakmak, Melike Yurdagül

Pages : 689-717

Doi:10.29135/std.1056826

View : 18 | Download : 5

Publication Date : 2022-07-09

Article Type : Research

Abstract :Kemeraltı Çarşısı, tarihi liman kenti İzmir’in yüzyıllardır çeşitli dini ve etnik kimliklere ev sahipliği yaparak yaşayagelen canlı bir ticaret merkezidir. Çok sayıda ticari, dini ve sosyal yapıdan oluşan zengin bir dokuya sahiptir. Günümüzde Hisarönü Meydanı’nda bulunan ve adını Latinler ile Türkler arasında birçok kez el değiştiren Eski İç Liman’ın girişindeki Aşağı/Liman Kale’den alan Hisar (Yakub Bey) Camii de bu dokunun en önemli yapılarındandır. Anıtsallığı, plan şeması ve zengin süslemeleri ile İzmir’in simgesel eserlerinden biri olan Hisar Camii, inşa tarihi, banisi ve inşa evreleri hakkında birçok soru işareti barındırmaktadır. Resim, gravür ve arşiv belgelerinin yetersizliği ya da henüz ulaşılamamış olması yapının özellikle 19. yüzyıl başlarına kadar geçirdiği inşa ve onarım evrelerinin saptanmasında ciddi güçlükler yaratmaktadır. Bununla birlikte çeşitli belgeler ve yapıdan gelen izlerden hareketle 19. yüzyıldan günümüze kadar yapılan çeşitli müdahalelere ilişkin bazı saptamalar yapmak mümkün olabilmektedir. Bu makalede, özellikle 1813, 1881 ve 1927 yıllarında gerçekleştirilen müdahalelerin kapsamı ayrıntılı olarak incelenmiş, yapının taşıyıcı sistemindeki değişiklikler ve süslemelerinin tarihlendirilmesine ilişkin yeni öneriler getirilmiştir. 2018 yılında basit onarım kapsamında başlatılan çalışmalarda elde edilen veriler de yapının geçirdiği bazı onarımların kaynaklarda belirtilenlerden daha kapsamlı olduğunu göstermiştir. Çalışmalarımız sırasında yeni mimari bulguların yanı sıra yapının tarihsel sürecinde aktif rol oynadığı saptanan ancak bugüne kadar herhangi bir yayında sözü edilmeyen bazı hattat isimlerine de rastlanmış ve bu bilgilere de ilk kez makalemizde yer verilmiştir.
Keywords : İzmir, Hisar Camii, Aşağı Kale, Yakub Bey, Restorasyon