FIKIH DÜŞÜNCESİNDE FİİL KAVRAMI VE HİSSİ-ŞER'İ FİİL AYRIMI

Authors : Asım Cüneyd Köksal

Pages : 1-14

Doi:10.17335/suifd.11253

View : 15 | Download : 6

Publication Date : 2010-06-15

Article Type : Research

Abstract :İlk defa hicrî beşinci asır fakih ve usulcülerinden Debûsî'nin geliştirdiği bir ayrıma göre,filler hissî ve şer'î olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Ayrımın kriteri, herhangi bir fiilinişlenmiş sayılması için yalnız işlenmesinin yeterli olup olmamasıdır. Buna göre her fiilinhissî (duyularla algılanabilen) bir tarafı olmakla birlikte, bazı fiillerin buna ilaveten şer'î(fiilin gerçekleşmiş sayılması için şeriatın vazettiği şartlara uygun olma) bir boyutu dabulunmaktadır. Debusî'den sonraki Hanefî usulcüler ve bilhassa Sadruşşeria'nıngayretleri sayesinde sözkonusu taksim ve sonuçları üzerinde incelikli analizler yapılmış,Kasanî de bu ayrımı bir furu fıkıh bahsini incelerken kullanmıştır. Hüsn-kubh meselesiyleirtibatlı bir ayrım olan hissî-şer'î fiil ayrımının, başta yasaklanan fiilerdeki kubh sıfatınıanaliz etmeye yönelik önemli sonuçları ve ayrımla ilgili tartışma konuları vardır. Fıkıhdüşüncesinin ve bu düşünce çerçevesinde de Hanefî usulcülerinin bir katkısı olan buayrım, modern Avrupa hukukunun ortaya koyduğu fiiller taksimiyle de mukayeseyeelverişli unsurlar taşımaktadır.
Keywords : Fiil, amel, hissî fiil, şer’î fiil, hüsn, kubh, ikrah