Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 9. Maddesinin Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisine Etkisi

Authors : Rumeysa Partalci

Pages : 455-476

Doi:10.56701/shd.1124285

View : 18 | Download : 8

Publication Date : 2022-12-30

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışma kapsamında, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) m. 9’un, Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisine etkisinin açıklanması amaçlanmaktadır. Bu amaçla üç ana bölümden oluşan bir sistem izlenmektedir. Öncelikle, Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisinin nasıl belirleneceği hususu üzerinde durulmaktadır. Bu kapsamda, genel kural olan 5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) m. 40 ve diğer özel yetki kurallarına değinilmektedir. Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisinin belirlenmesi konusundaki açıklamalardan sonra, Türkiye’de yerleşim yeri bulunmayanlar hakkında genel yetkili mahkemeyi öngören HMK m. 9’un açıklanmasına geçilmektedir. Madde, iyi anlaşılabilmesi için, mülga 1086 Sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu (HUMK) ile karşılaştırmalı bir şekilde ele alınmaktadır. Özellikle Türkiye’de yerleşim yeri bulunmayanlar hakkında açılacak malvarlığı davalarında ek yetki kuralı bakımından HMK m. 9 ile HUMK m. 16’nın karşılıklı değerlendirmesi yapılmaktadır. HUMK m. 16’nın değiştirilmesinin sonuçlarına ve bu hususta doktrinde yer alan görüşlere yer verilmektedir.
Keywords : Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun, Hukuk Muhakemeleri Kanunu, Mülga Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu, Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi, Türkiye\'de yerleşim yeri bulunmayanlar hakkında genel yetkili mahkeme