Ebû Hanîfe’nin (ö. 150/767) Hayatı ve Zühd Anlayışı

Authors : Eyyup Akdağ

Pages : 169-200

Doi:10.18498/amauifd.503940

View : 22 | Download : 22

Publication Date : 2018-12-27

Article Type : Research

Abstract :Hanefi mezhebinin kurucusu Ebû Hanîfe, İslam ilim ve düşünce tarihinin en önemli şahsiyetlerinden biri kabul edilmektedir. Kendisine ilim ve zekâsının yüksekliğine işaret etmek üzere en büyük imam manasına gelen ‘İmâm-ı A‘zam’ lakabı verilmiştir. Çok sayıda öğrenci yetiştiren Ebû Hanîfe görüş ve düşünceleriyle Ehl-i Sünnet anlayışının oluşmasına zemin hazırlamıştır. Kur’an ve sünnet temelli din anlayışını benimseyen Ebû Hanîfe bid‘at olarak kabul ettiği görüş ve düşüncelerle yoğun bir şekilde mücadele etmiştir. Onun hakkında yapılan çalışmalarda, şahsiyeti ve manevî yaşantısına yeterince temas edilmediği daha ziyade kelâmî ve fıkhî konulardaki görüş ve düşünceleri ön plana çıkarıldığı görülmektedir. Bu çalışma ise onun hayatı ve manevî yaşantısına dair bir kısım hususları irdelemeyi amaçlamaktadır. Ebû Hanîfe zühd, vera‘ ve âhireti tercih etme konusunda yüce bir makâma ulaşmış ve evliyaullahın en gözde isimlerinden birisi olmuştur. Tasavvuf tarihinin zühd döneminde yaşayan Ebû Hanîfe şahsiyeti ve mânevî yaşantısıyla birçok önemli sûfîyi etkilemiş ve tasavvufun müstakil bir ilim dalı olarak yer edinmesinde talebeleri kanalıyla etki etmiştir. Kendisi zengin ve varlıklı olmasına rağmen dünyaya meyletmemiş, zâhidâne bir hayatı tercih etmiştir. İlim ve ibâdet eksenli bir hayat geçirmiş, idarenin teklif ettiği görevlerden hep uzak durmuştur. Ebû Hanîfe’ye bazı kitaplar nispet edilmektedir. O kitaplardan biri de el-Vasiyye ’dir. el-Vasiyye ’de Ebû Hanîfe’nin şahsiyeti ve manevî hayatına dair bazı yaklaşımları bulmak mümkündür. Bu çalışmada temelde el-Vasiyye ’den hareketle tarih ve tabakât türü ana kaynaklardan da istifade edilerek Ebû Hanîfe’nin zühd hayatı ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Keywords : Tasavvuf, Ebû Hanîfe, Zühd, el-Vasiyye, İbadet