Prediyabet hastalarında egzersiz katılım süreci ölçeği geçerlik-güvenirlik çalışması

Authors : Melek Öztürk, Tülay Ortabağ

Pages : 205-215

Doi:10.52880/sagakaderg.1387322

View : 71 | Download : 99

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research

Abstract :Giriş ve Amaç: Bu çalışmanın amacı, prediyabet hastalarında Egzersiz Katılım Süreci Ölçeği’nin Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışmasının yapılmasıdır. Gereç ve Yöntem: Metadolojik türde tasarlanan çalışma Kilis il merkezinde bulunan üç aile sağlığı merkezinde Haziran-Eylül 2021 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Çalışma 243 prediyabet hasta ile yürütüldü. Verilerin toplanması için Hasta Tanılama Formu, Egzersiz Katılım Süreci Ölçeği ve Egzersiz Yarar/Engel Ölçeği kullanıldı. Dil, kapsam ve yapı geçerliliği ile güvenirlik analizleri yapıldı. Bulgular ve Sonuç: Katılımcıların % 65.0’ i kadın, % 92.2’si evli ve % 56.0’ ı ilkokul mezunudur. Çalışmaya dahil olan hastaların yaş ortalaması 50.10 ±5.47, boy ortalaması 1.64 ±0.90 ve kilo ortalaması 80.16 ±11.76’dır. Ölçeğin maddelerine yönelik kapsam geçerlilik oranları 0.20 ve 1.0, kapsam geçerlik ölçütü ise 0.62 olarak bulundu. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda, ölçeğin toplam varyansın %76.76’ünü açıklayan beş alt boyutlu yapıya sahip olduğu ve faktör yüklerinin 0.36-0.96 arasında değiştiği görüldü. Doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarına göre; x2/SD değeri 2.48, GFI 0.99, AGFI 0.99, CFI 0.99, RMSEA 0.078 ve SRMR 0.039 olarak bulundu ve modelin iyi uyum gösterdiği saptandı. Ölçeğin zamana karşı değişmezlik özelliğine sahip olduğu saptanmış olup (r=0.700, p<0.05) ölçek alt boyutlarının Cronbach alfa güvenirlik katsayıları sırasıyla; Farkındalık Geliştirme alt boyutu Cronbach α katsayısı 0.878, Sağlık Planı Oluşturma alt boyutu Cronbach α katsayısı 0.938, İtici Güç Cronbach α katsayısı 0.931, Karşıt Güç Cronbach α katsayısı 0.794 ve Kendiliğinden Düzenli Egzersiz Cronbach α katsayısı 0.914 olarak bulundu.Yapılan geçerlik ve güvenirlik çalışmaları sonucunda Egzersiz Katılım Süreci Ölçeği’nin geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu saptandı. Ölçek prediyabet hastalarında egzersize katılım süreçlerini değerlendirmek amacıyla çalışmalarda kullanılabilir., KAYNAKLAR Justin, B., Tcheugui, E., Selvin, E. (2021). Prediabetes and What It Means: The Epidemiological Evidence. Annu. Rev. Public Health. 42,59–77. ADA (Am. Diabetes Assoc.) (2020). 3. Prevention or delay of type 2 diabetes: Standards of Medical Care in Diabetes–2020. Diabetes Care. 43(Suppl. 1),32–36. Skoglund, G., Nilsson, BB., Olsen, CF., Bergland, A., Hilde, G. (2022). Facilitators and barriers for lifestyle change in people with prediabetes: a meta-synthesis of qualitative studies Skoglund et al. BMC Public Health. 22,553. IDF. Diabetes Atlas, 9th Ed, 2019, Bruxelles. https://diabetesatlas.org/atlas/ninth-edition/ Erişim Tarihi:10.02.2023. https://www.idf.org/aboutdiabetes/what-is-diabetes/facts-figures.html. Erişim Tarihi:10.02.2023. Galaviz, KI., Weber, MB., Straus, A., Haw, JS., Narayan, KMV., Ali, MK. (2018). Global Diabetes Prevention Interventions: A Systematic Review and Network Meta-analysis of the Real-World Impact on Incidence, Weight, and Glucose. Diabetes Care. 41(7),1526–34. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/fiziksel-aktivite/ulkemizde-durum.html. Erişim Tarihi: 18.02.2023 Pan, XR., Li, GW., Hu, YH., Wanh, JX., Yang, WY., et al. (1997). Effects of Diet And Exercise in Preventing NIDDM in People With Impaired Glucose Tolerance: The Da Qing IGT And Diabetes Study. Diabetes Care. 20,537-544. Türkiye Fiziksel Aktivite Rehberi, 2014. db/Fiziksel_Aktivite_Rehberi/Turkiye_Fiziksel_Aktivite_Rehberi.pdf. Erişim Tarihi:28.04.2023. Prediyabet Tanı ve Tedavi Rehberi, 2017 https://www.turkdiab.org/admin/PICS/webfiles/Prediyabet_Tani_ve_Tedavi_Rehberi.pdf. Erişim Tarihi: 10.06.2023. Chang, SC., Yeh, HC, Kuo, YL. (2020). Scale Development and Model Validation for the Process of Exercise Engagement for People with Prediabetes. J Korean Acad 50(2), 298. https://doi.org/10.4040/jkan.2020.50.2.298. Erefe İ.(Ed.) Hemşirelikte Araştırma, HEMARGE Yayın No:1, 2002: 170-173, İstanbul. Sechrıst, KR., Walker, SN., Pender, NJ. (1987). Development and psychometric evaluation of the exercise benefits/barriers scale. Research in Nursing & Health, 10, 357-365 Ortabağ, T., Ceylan, S., Akyüz, A., Bebiş, H. (2010). The validity and reliability of the exercise benefits/barriers scale for Turkish military nursing students. South African Journal for Research in Sport, Physical Education and Recreation. 32(2),55-70. Bandalos, DL., Finney, SJ. (2010). Factor analysis: Exploratory and confirmatory. In G. R. Hancock & R. O. Mueller (Eds.), The reviewer\'s guide to quantitative methods in the social sciences.New York, NY: Routledge. 93-114. Kline, RB. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (3rd ed.). New York: Guilford Press. Karagöz, Y., Kösterelioğlu, İ. (2008). “İletişim Becerileri Değerlendirme Ölçeğinin Faktör Analizi Metodu ile Geliştirilmesi” Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 21, 81-98. Yurdugül, H. (2012). Faktör Analizinde KMO ve Bartlett Testleri Neyi Ölçer?, yunus.hacettepe.edu.tr/ ~yurdugul/. Erişim Tarihi: 10.05.2023. Martin, CR., Newell, RJ. (2004). Factor structure of the hospital anxiety and depression scale in individuals with facial disfigurement. Psychology, Health & Medicine 9(3), 327-336. doi:10.1080/13548500410001721891. Seçer İ. (2015). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi, 2.Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık. 153-242. Çapık, C., Gözüm, S., Aksayan, S. (2018). Kültürlerarası ölçek uyarlama aşamaları, dil ve kültür uyarlaması: Güncellenmiş rehber. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 26(3), 199-210. Munro, BH. (2005). Statistical Methods For Health Care Research. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 351-76. Marx, RG., Menezes, A., Horovitz, L., Jones, EC., Warren, RF. (2003). A comparison of two time intervals for test-retest reliability of health status instruments. J Clin Epidemiol. 56,730-735. Büyüköztürk, Ş.(2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, Ankara: Pegem A Yayıncılık. George, D., Mallery, P. (2003). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference. 11.0 update (4th ed.). Boston: Allyn & Bacon. Lindström, J., Ilanne-Parikka, P., Peltonen, M., Aunola, S., Eriksson, JG., Hemiö, K., et al. (2006). Sustained reduction in the incidence of type 2 diabetes by lifestyle intervention: Follow-up of the Finnish diabetes prevention study. The Lancet 368(9548),1673–1679. [doi: 10.1016/S0140-6736(06)69701-8] Lindström, J., Louheranta, A., Mannelin, M., Rastas, M., Salminen, V., Eriksson, J., et al. (2003). The Finnish diabetes prevention study (DPS): Lifestyle intervention and 3-year results on diet and physical activity. Diabetes Care. 26(12), 3230–3236. [doi: 10.2337/diacare.26.12.3230]. The Diabetes Prevention Program (DPP) Research Group. The diabetes prevention program (DPP): Description of lifestyle intervention. (2002). Diabetes Care. 25(12):2165–2171. [doi: 10.2337/diacare.25.12.2165]. Pan, XR., Li, GW., Hu, YH., Wang, JX., Yang, WY., et al. (1997). Effects of diet and exercise in preventing NIDDM in people with impaired glucose tolerance: The Da Qing IGT and diabetes study. Diabetes Care. 20(4):537–544. [doi: 10.2337/diacare.20.4.537. Pan, XR., Li, GW., Hu, YH., Wang, JX., Yang, WY., et al. (1997). Bozulmuş glukoz toleransı olan kişilerde diyet ve egzersizin NIDDM\'yi önlemedeki etkileri: Da Qing IGT ve diyabet çalışması. Diyabet Bakımı. 20(4),537–544. [doi: 10.2337/diacare.20.4.537. Ortabağ T., Öztürk M. (2023). Prediyabetli hastalarda Egzersiz Yarar/Engel Ölçeği Türkçe versiyonunun güvenirliği ve geçerliliği. Journal of Exercise Therapy and Rehabilitation.10(2),147-157. DOI: 10.15437/jetr.1122359. Deci, EL., Ryan, RM. (2000). The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry. 11(4),227–268. [doi: 10.1207/S15327965PLI1104_01].
Keywords : Egzersiz, geçerlik-güvenirlik, prediyabet