İLAHİ TAKDİR ve YARDIMIN SÜNNETİ AÇISINDAN KUR’AN-I KERİM’DE BEDİR GAZVESİ

Authors : Muhammet Altaytaş

Pages : 83-104

Doi:10.53336/rumeli.1086683

View : 25 | Download : 7

Publication Date : 2022-04-28

Article Type : Research

Abstract :Şahsî varoluşa dair tasavvurla, kâinata ve tarihe dair tasavvur, başka bir deyişle inanç ile bilgi, bilim ve tarih arasındaki yakın irtibat sebebiyle Kur’an-ı Kerim’in tarihî anlatımları ancak sahih İslâm itikadı zemininde sıhhatli okunabilir. Bilhassa Aydınlanma tecrübesi sonrası materyalist, pozitivist, tabiatçı, mekanist ve seküler kabullere dayanan Batı metafiziğinin yoğun tesiriyle, Kur’an-ı Kerim’i, Sünnet’i ve İslâm ilim ve kültür tarihini yeniden okumaya tâbi tutan bazı Müslüman aydınlar, bilhassa ilahî takdir ve yardımın sünnetine dair farklı bir takım anlayışlar ortaya koydular. Bu makalede modern dönemde zuhur eden bu farklı okumalar da göz önünde bulundurularak Ebû Mansûr el-Mâtürîdî (ö. 333/944), Ebü’l-Kāsım ez-Zemahşerî (ö. 538/1144) ve Fahrüddîn er-Râzî (ö. 606/1210) gibi biri Mâtürîdî, biri Mûtezilî, biri de Eş’ârî olan, her biri Kelâm ve Tefsir’de temâyüz etmiş üç büyük öncü âlimin tefsirlerinde Bedir Gazvesi’ndeki ilahi takdir ve yardımın sünnet ve hikmetini nasıl anladıkları ortaya konulmuştur. Farklı ekollere mensup üç âlimin de, İslâm itikadına dayalı tarih tasavvuru zeminde Bedir’de tabiatüstü mucizevi ilahi yardım konusunda ittifak ettikleri fakat bu yardımın şekli konusunda yer yer farklı görüşlere sahip oldukları görülmüştür. Sonuç bölümünde meseleye dair klasik anlayış ile modernist anlayışlar karşılaştırılmış ve değerlendirilmiştir.
Keywords : Kelâm, Bedir Gazvesi, Kader, Mucize, Sünnetullah, İlahi yardım