Nazariyat yakın tarihinde tümdengelimci izdüşümler: Arel-Ezgi-Uzdilek teorisinde yapısalcılığın izleri

Authors : Süleyman Cabir Çiplak, Songül Karahasanoğlu

Pages : 2330-2347

View : 21 | Download : 10

Publication Date : 2020-07-23

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışma esasen Arel-Ezgi-Uzdilek nazariyatının ele alınış biçimi ile ilgilidir. Arel-Ezgi-Uzdilek teorisini düşünsel anlamda inceleyecek olursak, ortaya çıktığı dönemin bir kesitidir. Bu bakımdan 1920’ler, 1930’lar ve 1940’lar Türkiye’sinin düşünsel atmosferindeki "yüksek modernist” eğilimin ve o dönemde var olan yapısalcı diyebileceğimiz fikrî şablona öncülük eden ve ilerleyen yıllarda Fransa’da dilbilim çerçevesinde teorize edilerek "yapısalcılık” olarak adlandırılacak olan eğilimlerin izlerini Arel-Ezgi-Uzdilek teorisinde görmek mümkündür. Bu iddia Arel-Ezgi-Uzdilek teorisindeki kimi eğilimlerin kendilerinden sonra adı konulacak olan bir takım düşünsel eğilimlerle paralelliği nedeni ile ortaya atılan tümevarımcı ve genel-geçer olmayan bir iddiadır. Kavramsal düzlemde ise Arel-Ezgi-Uzdilek teorisini bir bütün olarak açıklamaya yeterli bir reçete değildir, ancak teorinin tasarlanış ve ortaya konuluş sürecinde teorisyenlerin gerek makro boyutta dünya algısını gerek müzik algısını, spesifik olarak da müzik teorisine dair algısını anlayabilmek ve anlatabilmek açısından bir perspektif sunmayı hedefler. Bu vesileyle, söz konusu yöntem etrafında tasarlanan sistemin neden ve ne şekilde tarihsel süreci görmezden gelerek Türk musikisi nazariyatını salt matematik ve akustik bir uğraş haline geldiği iten sürecine ışık tutmayı hedeflediği gibi esasen söz konusu teorisyenlerin hangi motivasyonlarla Türk musiki nazariyatını yeniden yazmaya giriştiklerine dair de bir tahlil ortaya koymayı hedefler.
Keywords : musiki, nazariyat, arel, ezgi, uzdilek, yapısalcılık, modernleşme, postmodern