Benâî ve Mûsikî Risalesinde Makâm Kavramı

Authors : Gamze Köprülü

Pages : 1142-1152

View : 24 | Download : 16

Publication Date : 2016-04-15

Article Type : Research

Abstract :15. yüzyıl için tarihi kaynak özelliği taşıyan Mûsikî Risâlesi Herat Türklerinden olan Benâî tarafından h.888/ m. 1483 yılında Farsça olarak kaleme alınan ve Türk mûsikîsi konularını işleyen bir nazariyat kitabıdır. Benâî eserinde tel bölünmeleri, makâm (devirler), âvâzeleri, şu’beler başta olmak üzere birçok nazariyat konusuna yer vermiştir. Çalışmada esas aldığımız konu risâle içerisinde yer alan makâmlar konusudur. Benâî eserinde meşhur on iki devir üzerinde durmuştur. Bu devirleri özel daireler yerine kendi hazırladığı bir tablo üzerinde ebced sembolleri ile göstermeyi tercih etmiş ve tabaka birleşimleri ile açıklamıştır. Bu on iki devri anlatırken önce müellifin verdiği şekil ile ardından konunun daha rahat anlaşılması için Arel- Ezgi-Uzdilek nazariyatı üzerinden gösterdik. Safiyyüddîn-i Urmevî, Abdülkâdir Merâgî ve Alişah b. Hacı Büke gibi önemli isimleri eseri içerisinde zikreden ve referans olarak kullanan Benâî için sistemci okulun takipçileri arasında olduğunu söyleyebiliriz. Çalışmadaki amacımız, tarihi kaynak niteliği taşıyan bu eseri araştırmacılara tanıtarak mûsikî literatürüne kazandırmaktır.
Keywords : Müzikoloji, Benâî, Risâle, 15.yy., Devir, Makâm