Bileşik Makâm Bûselik

Authors : Sühan Irden

Pages : 813-827

View : 22 | Download : 8

Publication Date : 2015-09-15

Article Type : Research

Abstract :Bu araştırmanın amacı Türk mûsikîsi nazariyatçılarının ortaya koymuş oldukları nazariyat kitaplarındaki Bûselik makâm tanımları ile bestekârlar tarafından yapılan eserlerdeki Bûselik makâm işleniş ve kullanımını bilimsel bir gerçekliğe dayandırarak belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda "Makâm", "Çeşnî" ve "Seyir" kavramları Abdülbaki Nâsır Dede'nin vermiş olduğu makâm tanımı esası üzerinden yeniden değerlendirip tariflendirilerek çalışılmıştır. Abdülbâki Nâsır Dede makâmı "asıl unsurlarıyla işitildiğinde, kendine özgü bir bütünlük, kişilik gösteren ve başka parçalara bölünmesi (başka şeye benzetilmesi) mümkün olmayan ezgidir” şeklinde açıklamıştır. Rauf Yektâ Bey geleneksel müzik kuramını Antik Yunan müzik kuramı ile irtibatlandırıp, dörtlü beşli yapıları ve bu yapıların birleşimlerinden oluşan dizileri temel alan bir kuram anlayışı ortaya koymuş Sadettin Arel ve Suphi Ezgi de bu anlayışı benimseyip devam ettirmişlerdir. Makâmları dizilerle açıklama tercihinin çeşnî kavramını yarattığı, aslında çeşnî denilen şeyin Nâsır Dede'de ifade edilen makâm kavramının kendisi olduğu ve "En basit makâmın bile bir bileşim" olduğu düşünülmektedir. En iyi biçimde çözümlemek için bütünü gerektiği kadar parçalara ayırmak prensibiyle Bûselik makâmının incelendiği bu makale makâmların geleneksel kullanımlarıyla incelenmesine kaynak olacak niteliktedir .
Keywords : Bûselik, Makâm, Çeşnî, Dizi, Türk Mûsikîsi, Seyir, Perde, Nazariyat, Bestekâr