Kürtlerde Müzisyenliğin ve Profesyonel Müzisyenlerin Dönüşen İtibarı [veya Mêrdîn (Mardin) Bölgesindeki Kürtler Profesyonel Müzisyenliğe Nasıl Başladılar?]

Authors : Argun Çakir

Pages : 123-149

View : 53 | Download : 55

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Article

Abstract :Günümüzde müzik icrası Kürtler arasında geniş bir tür ve form yelpazesi barındıran canlı ve büyümekte olan bir faaliyet alanına tekabül ediyor ve Kürtler müzik icrasını kültürlerinin bir temel öğesi ve saygın bir faaliyet olarak görüyorlar. Yazılı, görsel ve dijital medyada Kürt müziğinin emektarları olan geçmiş nesillerdeki müzisyenlerden Kürt ulusal kültürüne olan katkılarından dolayı saygı, minnet ve övgüyle bahsediliyor. Fakat ne bunlarda ne de konu ile ilgili akademik yazılarda neredeyse hiç değinilmeyen önemli bir konu var. Kürtler arasında müzik icrasının birçok formu yakın zamana kadar stigma bir başka ifadeyle damga taşıyan ve ayıp ve/veya günah olarak değerlendirilen bir aktivite idi. Profesyonel olarak, yani hayatlarını idame ettirme vesilesiyle müzik yapan kişilerin ezici çoğunluğu kendilerine Türkçe dilindeki ‘çingene’ ifadesine benzer aşağılayıcı ve ırksallaştıran (racialising) yerel isimler verilen peripatetik gruplara mensup erkekler idi. Baskın Kürt popülasyonunun profesyonel müzisyenliğe girişi ve şu an Kürtlerin yerlileri olduğu topraklarda ve diasporada bulunan canlı ve çok çeşitli müzik icrası dünyası ise müzik, müzisyenler ve müzik icrasının yeni bir anlamlar ve değerler sistemine entegre olduğu bir tarihi sürecin sonucu olarak ortaya çıktı. Bu yazı bahsedilen süreci Mêrdîn (Türkçe ismiyle Mardin) civarındaki bölge üzerinden inceleyerek Kürt profesyonel müzisyenlerin yirminci ve yirmi birinci yüzyıllarda müzik icrası üzerindeki toplumsal utanç damgası nasıl müzakere ettiklerini tartışacaktır.
Keywords : Profesyonel Müzisyenlik, Kürtler, Çingeneler, Düğün Müzisyenliği, Damga