BALKAN SAVAŞLARI SONRASINDA BİR OSMANLI SUBAYININ OSMANLI TOPLUM ELEŞTİRİSİ MİLLET-İ GAYRİ MÜSELLAHA: "KAN YOK, CAN YOK, İNSAN YOK, MUKADDESÂT YOK, HÜLÂSA MEVCUDİYET YOK"

Authors : Gökhan Kaya

Pages : 109-128

Doi:10.30794/pausbed.1385324

View : 106 | Download : 96

Publication Date : 2024-01-17

Article Type : Research

Abstract :XX. yüzyılın başlarında Osmanlı İmparatorluğu yaklaşık yarım binyıldır hakimiyeti altında tuttuğu Balkan Yarımadası’nı kaybetti. Balkanların kaybı, özellikle Osmanlı elitlerinde büyük bir travma yarattı. Bu travmanın en belirgin sonuçlarından birisi, Balkan Savaşları’nda alınan yenilginin nedenlerine ve sonuçlarını anlamaya yönelik askeri, idari, siyasi, ekonomik, ahlaki ve toplumsal alanları içeren eleştiri kültürüydü. Çalışmamızın konusu olan Millet-i Gayri Müsellaha adlı risale Balkanların kaybedilmesinin nedenlerini Osmanlı toplumun değişik kesimlerinin imkân, potansiyel ve siyasi bilinç eksikliğinde görür. Diğer bir deyişle Yazar’a göre Balkanların kaybı, Müslüman Türklerin bu eksiklikleri ile Balkan ayrılıkçı milliyetçilerinin planlı ve bilinçli davranışları arasındaki büyük farkın doğal bir sonucudur. Eserin yazarı Makedonya’da Osmanlıdan bağımsızlık kazanmak için faaliyet gösteren çetelerle mücadele etmiş, ardından Balkan Savaşlarında sonrasında I. Dünya Savaşı’nda görev yapmış en nihayetinde Cumhuriyet Dönemi’nde yüksek dereceli askeri görevlerde bulunmuş İsmail Hakkı Akoğuz’dur. Dolayısıyla Yazarın bir mülazım-ı evvel/üsteğmen iken Balkan Savaşları’nın hemen sonrasında yazdığı Risale, Makedonya’da bulunduğu esnada çoğunlukla deneyimlediği kimi zamanda gözlemlediği olgu ve olaylara dayanmaktadır.
Keywords : Balkan Savaşları, Travma, Osmanlı Elitleri, Osmanlı Toplumu, Eleştiri