BORSA ENDEKSİ VE MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ ZAMANLA DEĞİŞEN NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: BİST X100 ENDEKSİ ÜZERİNDEN AMPİRİK KANITLAR

Authors : Mustafa Ünlü

Pages : 243-256

Doi:10.30794/pausbed.1369219

View : 79 | Download : 65

Publication Date : 2024-01-17

Article Type : Research

Abstract :Bir ekonominin yapısal özelliklerini gösteren bir takım ekonomik göstergeler bulunmaktadır. Ekonomik göstergelerde meydana gelen değişimler, ekonominin performansı üzerinde etkilidir. Ulusal ve uluslararası düzeyde meydana gelen bir takım gelişmeler, ekonomik göstergeler üzerinde yapısal değişim yaratmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın amacı, Borsa İstanbul X100 endeksi ile temel ekonomik göstergelerden olan tüketici fiyat endeksi (TÜFE), M2 para arzı, sanayi üretim endeksi ve işsizlik oranı arasındaki nedensellik ilişkisini analiz etmektir. Bu amaçla 2005 Ocak ve 2023 Mayıs dönemi aylık verileri incelenmiştir. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi Toda-Yamamato nedensellik testi ve gecikmesi artırılmış vektör otoregresif testi ile incelenmiştir. Tüm örneği dikkate alan nedensellik testi sonuçlarına göre X100 endeksi ile TÜFE arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi, X100’den üretim endeksine ve X100’den işsizliğe doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi mevcuttur. Buna karşın alternatif nedensellik testi ise yaşanan ekonomik krizlerin nedensellik ilişkisi üzerinde etkili olduğunu belirtmektedir. Ayrıca ekonominin istikrarlı olduğu dönemlerde nedensellik ilişkilerinde de bir istikrar olduğu elde edilen ampirik sonuçlardan görülmüştür.
Keywords : zamanla değişen nedensellik, Toda-Yamamoto nedensellik testi, borsa, BIST X100, makroekonomik değişkenler