Abbasi Şairi Ebû Temmâm’ın Hikmet Şiirlerinde Etki Unsurları

Authors : Adnan Arslan

Pages : 224-238

Doi:10.17859/pauifd.1271209

View : 28 | Download : 41

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Article

Abstract :Abbasiler dönemi Arap şiiri hakkında bilgi veren tüm edebiyat tarihi kaynaklarının ismine temas etmeden geçemediği Ebû Temmâm (ö. 231/846), el-Hamâse adlı eseriyle kendisinden önceki Arap şairlerinin şiirlerinden bir seçki derlemiştir. Bu seçkide yer alan şiirlerin önemli bir kısmı şairlerin hayat tecrübeleri ve ahlaki tespitlerini içeren hikmet beyitlerinden müteşekkildir. Ebû Temmâm’ın eserinde yer verdiği hikmet şiirleri onun kasideleri içerisinde azımsanmayacak sayıda hikemî beyitler serpiştirmesinde etkili olmuştur. Kendinden önceki şairlerin ahlaka dair tespitleri ve hayata bakışlarını yansıtan düşünceleri onun şairliğinde iz bırakmıştır. Bu çalışmanın amacı, şairin tespit ve tavsiyelerinde etki ve ikna gücünü artıran unsurlar incelemektir. Divanında yer alan hikmet beyitleri bu çerçevede taranmış ve şairin ahlak, sosyal ilişkiler, yaşlılık, insan psikolojisi, aşk vb. pek çok konuda söylediği sözlerindeki etki gücünün sacayağını oluşturan üç unsur tespit edilmiştir. Bunların, beliğ ve zımnî teşbihler ile olgular arasında kurduğu mantıksal bağlar olduğu gözlemlenmiştir. Bu araştırmanın önemi, şairin hikmet beyitlerinin bu yönüyle herhangi bir akademik çalışmanın konusunu teşkil etmemesinde kendini göstermektedir.
Keywords : Arap dili ve belagati, Arap şiiri, Ebû Temmâm, Hikmet, Etki.