الشَّواهِدُ الشِّعْرِيَّةُ فِي المَسَائِلِ النَّحويَّةِ: مسألة (أَكَلُونِي البَرَاغِيثُ) أُنْمُوذَجًا

Authors : Bozan Alhamad

Pages : 406-429

Doi:10.17859/pauifd.1093652

View : 21 | Download : 5

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmada geçmişte bazı Arap kabileleri arasında yaygın olarak kullanılan, fiil cümlesinde açık öznenin durumuna göre fiile ikil ve çoğul alametlerinin eklenmesi meselesi ele alınmıştır. "Ekelûni’l-berâğîs” lugatı diye bilinen bu kullanıma göre fiile bitişen bu alametler (elif, vâv ve nûn), sadece öznenin ikil veya çoğul olduğunun göstergesidir. Nitekim قامت هند cümlesinde tâ sadece dişilik göstergesi olduğu gibi,قاما أخواك cümlesindeki elif öznenin ikil , قاموا إخوتك cümlesindeki vâv öznenin eril çoğul, قمن نسوتُكَ cümlesindeki nûn ise öznenin dişil çoğul olduğunun göstergesidir. Bu kullanımın fesahatine delil olarak Kur'an-ı Kerîm ayetleri, Hz. Peygamberin hadisi ve eski Arap atasözlerinden öne sürülen kanıtlara ek olarak, İslam öncesi dönemden Abbasi dönemine kadar yirmiyi aşkın şiiri zikretmek mümkündür. Bu çalışmada söz konusu kullanımın fesahatine delil olarak gösterilen şiirler ele alınmıştır. Bunun yanı sıra ilk dönem ve modern dönem bazı gramerci, dil bilimci ve müfessirlerin bu kullanım hakkındaki görüşlerine yer verilmiştir.
Keywords : اللغة العربية, اللهجات العربية, المسائل النحوية, الشعر العربي, أكلوني البراغيث