Allah'ın Varlığı ve Birliği Hakkında İbn Rüşd'ün Delilleri ve Eş'arileri Eleştirisi

Authors : Fatih Aydin

Pages : 1120-1141

Doi:10.17859/pauifd.776535

View : 15 | Download : 6

Publication Date : 2020-12-30

Article Type : Research

Abstract :Bu makale Endülüslü filozof İbn Rüşd’ün Allah’ın varlığı ve birliğine dair Eş’arîler’e getirdiği eleştirileri konu edinmektedir. İbn Rüşd Eş’arîler’in ileri sürdüğü hudûs ve imkan delillerini dinin tavsiye ettiği kanıtlama yöntemine uygun olmadığı ve insanların anlamasının zor olduğu karmaşık bir delillendirme olduğu gerekçesiyle tenkit etmektedir. Ona göre Allah’ın varlığının ispatı daha açık ve basit önermelerle ifade edilebilir. Zira Allah’ın varlığı hakkında bilgi sahibi olmak için öncelikle varlıklara ve varlıklardaki sanata bakmak gerekir. İstidlal yöntemiyle varlıklar incelendiğinde varlıklardaki sanat ve varlıkların yaratıcısı da bilinmiş olacaktır. İbn Rüşd ileri sürdüğü inâyet ve ihtirâ’ delilleriyle Allah’ın varlığını açıklar. Bu deliller her seviyeden insanın anlayabileceği açıklıkta olduğundan herkese hitap eder. Ona göre Allah’ın var oluşu bilindiğinde O’nun birliği kabul edilmiş olur. Zira Allah’ın birliğini O’nun varlığından ayrı düşünülemez. Allah’ın birliğini kanıtlama konusunda bazı ayetleri referans alarak açıklayan İbn Rüşd Eş’arîler’in Allah’ın birliğini ifade eden ayetleri yorumlama metoduna eleştiriler getirir.
Keywords : Kelam, İbn Rüşd, Eş'ariyye, Hudus, İnayet, İhtira