Ayna Sembolü Çerçevesinde Metafiziksel Anlatımlar: İbnü’l-Arabî Örneği

Authors : Fevzi Yiğit

Pages : 248-266

Doi:10.17859/pauifd.647375

View : 16 | Download : 16

Publication Date : 2019-12-30

Article Type : Research

Abstract :Bu makalenin amacı, ârif filozofların çokça ilgi duydukları ayna sembolünü İbnü’l-Arabî (ö. 638/1240) örneği üzerinden değerlendirmeye çalışmaktır. Ayna, varlığın birliği öğretisini rahatlıkla sembolize edebilecek güçtedir. Bu gücü mahiyetinden alan ayna sembolizmi, Tanrı-âlem ilişkisini açıklarken felsefi ve kelami izah biçimlerinin karşı karşıya kaldığı birçok güçlüğü rahatlıkla aşmaktadır. Yine ayna; vacip-mümkün, birlik-çokluk ve bilen-bilinen gibi felsefi ayrımları daha doğru anlayabilmek için uygun bir semboldür. Şöyle ki aynadaki görüntü, görünenin ne tam kendisi ne de ondan farklı bir şeydir. Bu açıdan insan yaratılana kadar âlem cilasız bir ayna gibidir. İnsan bu aynanın cilasıdır. Yine İnsan-ı Kamil ve onun kalbi en kuşatıcı, en parlak ve en düzgün ayna konumundadır. Şu halde evren var olduğu müddetçe İnsan-ı Kâmil’in var olması gerekir. Bireysel insanda kalp, ayna konumunda olup Allah’ın kendisine nazar ettiği şeydir. Ayna sembolizmine göre bir açıdan ayân Hakk’ın vücut, esma ve fiillerinin aynasıdır. Başka bir açıdan ise, Hakk’ın vücudu ayân için bir aynadır. 
Keywords : İslam Felsefesi, İbnü’l-Arabî, Simge, Ayna, Kalp