Ortaokul Öğrencilerinin Etkin Yurttaşlık ve Hukuk Kuralları Kavramlarına Yönelik Metaforik Algılarının İncelenmesi

Authors : Mithat Aydin, Türkan Çelik

Pages : 29-43

View : 18 | Download : 8

Publication Date : 2017-07-01

Article Type : Research

Abstract :Araştırmanın amacı ortaokul öğrencilerinin "etkin yurttaş” ve "hukuk kuralları” kavramlarına ilişkin algılarını metaforlar aracılığıyla ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2016--2017 eğitim öğretim yılında İstanbul’daki bir ortaokulun 7. Sınıfında eğitim gören 129 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma verileri, "Etkin Yurttaş …… gibidir, çünkü ……” ve "Hukuk kuralları …… gibidir, çünkü ….” cümlelerini içeren bir form aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizi ve yorumlanmasında içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre; öğrenciler "etkin yurttaşlık” kavramına yönelik 60 farklı metafor geliştirmiş olup, bunlar "değerli ve yaşam kaynağı, koruyucu ve mücadeleci, üretim ve çalışmanın kaynağı, yırtıcı ve güçlü, rehber ve yol gösteren şeklinde beş farklı kategoride adlandırılmıştır. Aynı şekilde "hukuk kuralları” kavramına yönelik de 62 farklı metafor çıkmış olup, bunlar da "koruyucu, yol gösteren, olağanüstü güç kaynağı ve kahraman, hayat veren, adalet ve dengenin kaynağı” şeklinde farklı beş kategoriye ayrılmıştır. Etkin yurttaşlık kavramına yönelik öğrencilerden en çok sırasıyla "Karınca, arı, inek, aslan, tavuk ve kartal” metaforları geliştirilirken; hukuk kuralları kavramına yönelik ise, "baba, anne, Kur’an-ı Kerim, ağaç, öğretmen, terazi, yara bandı” şeklinde metaforlar ön plana çıkmıştır. Etkin yurttaşlık kavramına ilişkin metaforların "üretim ve çalışmanın kaynağı” kategorisinde, hukuk kuralları kavramının ise, "koruyucu” kategorisinde daha fazla yer aldığı görülmüştür. Dolayısıyla ortaokul öğrencileri etkin yurttaşı ülkesi için üreten çalışan faydalı olan bir birey olarak görürken, hukuk kurallarını ise, insanların huzurlu ve sağlıklı bir ortamda yaşamlarını sürdürmeleri için koruyucu bir rolde gördükleri şeklinde bir sonuca ulaşılmıştır. 
Keywords : Metafor, hukuk kuralları, etkin yurttaşlık, demokrasi, ortaokul öğrencileri