Yeni Arşiv Belgeleri Işığında Niğde Saat Kulesi

Authors : Efkan Uzun

Pages : 119-130

Doi:10.21021/osmed.568506

View : 15 | Download : 14

Publication Date : 2019-10-15

Article Type : Research

Abstract :Tespit edilebildiği kadarıyla zamanı gösteren alet olan saatin; güneş, kum, yağ, su ile çalıştırılan en ibtidai şekilleriyle, M.Ö. önce 3000–2000 yıllarında Mezopotamya, Mısır, Hindistan ve Çin’de kullanıldığı görülmüştür. Bu saatlerin en yaygın olarak kullanılanı güneş saatleri olmuştur. Bu saatler, Selçuklu ve Osmanlılar döneminde de kullanılmış, mevcudiyetini XX. yüzyıl başlarına kadar sürdürmüştür. Namaz saatlerinin tespiti ve takvimlerin düzenlenmesi açısından yapılan titiz çalışmalara bakıldığında, saatlerin gelişiminde Müslüman âlimlerinin ve İslam medeniyetinin payını yabana atmak mümkün değildir. Saat kulesi yapma geleneği Avrupa’da XIII. yüzyıldan itibaren görülmeye başlamış ve XIV. yüzyılda yaygınlaşmıştır. Osmanlı topraklarına ise Kanuni Sultan Süleyman döneminden hemen sonra, XVI. yüzyıl sonlarında girmiş, XVIII. yüzyıl ile beraber gelişip yayılmıştır. Osmanlı topraklarında esas saat kulesi yapımı Osmanlıların batılılaşma süreciyle de ilgili olarak; Sultan II. Abdülhamid’in tahta çıkışının 25. sene-i devriyesinde (1901-1902), valilere saat kulesi yapımıyla ilgili gönderdiği ferman ile başlamıştır. Padişahın şahsi olarak vakitlerin kullanımına verdiği önem bir yana, ülkesinde işlerin daha hızlı ve düzenli bir şekilde yapılması için de bu işe ayrı bir ehemmiyet verdiği bilinmektedir. İnşa tarihinde ihtilaf olmakla beraber bu dönemde yapılanlardan birisi de Niğde Saat Kulesi’dir. Bu çalışmamızda Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi’nde bulduğumuz ve bugüne kadar kullanılmadığını anladığımız belgeler ışığında; Niğde Saat Kulesi yeniden ele alınacak ve bilim dünyasına daha yakından tanıtılacaktır. 
Keywords : Saat Kulesi, Niğde, II. Abdülhamid, Zaman