CUMHURİYETİ’NİN KURULUŞ SÜRECİNDE OLUŞTURULAN TÜRKİYE POLONYA İLİŞKİLERİNE TBMM TUTANAK DEFTERLERİ IŞIĞINDA ANALİTİK BAKIŞ

Authors : Yüksel Kaştan

Pages : 48-73

Doi:10.21021/osmed.30008

View : 12 | Download : 7

Publication Date : 2016-07-14

Article Type : Research

Abstract :Osmanlı Devleti ile Lehistan arasında uzun bir tarihi süreç içerisinde kadim bir dostluk oluşmuştur. Her iki devlet arasında oluşan bu dostluk I. Dünya Savaşı’na kadar çeşitli evrelerde devam etmiştir. Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı’na İttifak Devletleri yanında girmiş, 30 Ekim 1918 tarihinde İtilaf Devletleri ile yapılan Mondros Ateşkes Antlaşması ile savaşa son vermiştir. Ateşkes antlaşması hükümlerine aykırı olarak savaş sonrasında İtilaf Devletleri Osmanlı Devleti’nin sınırlarını işgal etmiştir. Bu haksız işgal nedeniyle Mustafa Kemal ve arkadaşları tarafından Anadolu’da başlatılan Milli Mücadele’nin başarıya ulaşması sonucunda İtilaf Devletleri ile Lozan Barış müzakereleri başlamış ve 23 Temmuz 1923 tarihinde Lozan Barış Antlaşması imzalanmıştır. İşte bu antlaşmanın imzalandığı gün Polonya’nın Bern Büyükelçisi ile İsmet İnönü arasında başlatılan karşılıklı barış diyaloğu neticesinde Türkiye ile Polonya arasında Dostluk, Ticaret ve İkamet olmak üzere üç adet anlaşma imzalanmıştır. Bu üç anlaşma TBMM’de 20.11.1923 tarihinde kanun teklifi olarak komisyonlara havale edilmiş, komisyonlardan gelen olumu sonuçlar neticesinde 12.12.1923 tarihinde TBMM Genel Kurul’da görüşülerek kanunlaşmıştır. Bu üç anlaşma iki ülke arasında temel kabul edilerek daha sonraki süreçte imzalanan anlaşmalara kaynaklık etmiştir. Bu çalışmanın amacı TBMM Tutanak Defterleri ışığında Lozan Barış Görüşmeleri sürecinde TBMM Lozan Barış Konferansı delegeleri ile Polonya’nın Bern Büyükelçisi arasında cereyan eden yazışmalar, iki ülke arasında karşılıklı imzalanan anlaşmalar ve TBMM’de Lozan Barış Antlaşması sonrası bu anlaşma metinlerinin görüşülmesi gibi konuları araştırarak iki ülke arasında imzalanan anlaşmalarının önemini ortaya koymaktır.
Keywords : Polonya, Türkiye, dış siyaset, ilişki.