Bertrandon de La Broquière’in Seyahatnamesinde “Özümleme” Girişimi

Authors : Muhammed Ali Budak

Pages : 194-207

Doi:10.48120/oad.1412996

View : 304 | Download : 404

Publication Date : 2024-06-26

Article Type : Research

Abstract :Bertrandon de La Broquière Burgonyalı bir casustur. Senyörü olan Burgonya Dükü III. Philippe le Bon (İyi Filip) tarafından 1432 yılında Doğu’ya gönderilmiştir. Yeni bir Haçlı Seferi için istihbarat toplamak amacıyla hacı kılığında deniz yoluyla Kutsal Topraklara varmış ve Yafa’da karaya çıkmıştır. Burada başta Kudüs olmak üzere çeşitli Hıristiyan kutsal mekânlarını ziyaret etmiş, kara yoluyla Suriye, Anadolu ve Balkanlar üzerinden 1433 yılında vatanına geri dönmüştür. Bu süreçte Dımaşk’ı (Şam) iki defa ziyaret etmiş, ilk ziyaretinde adını Berkuk Hanı olarak verdiği bir binadan bahsetmiştir. Bertrandon’un anlattığına göre bu binadaki taşlardan birinin üzerinde Fransız Hanedanının sembolü olan fleur-de-lis yani zambak çiçeği vardır. Ona göre bunun nedeni Memlük Sultanı el-Melikü’z-Zahir Seyfeddin Berkuk’un Fransız Krallığından olmasıdır. Bertrandon de La Broquière’in Fransız hanedanıyla ve dolaylı olarak da Hıristiyanlıkla ilişkilendirmek istediği Berkuk hakkında söyledikleri doğruyu yansıtmamaktadır. Bununla beraber böyle bir harekette bulunan ilk kişi Bertrandon değildir. Pek çok seyahatname veya günümüzde tarihçilerin kaynak olarak kullandığı yazılı eserleri kaleme alanlar da bu tür çarpıtmalara teşebbüs etmiştir. Bu çalışmada özümleme (assimilation) adıyla tanımlanan bu olgu, istihbarat görevinden dönmesinin ardından, senyörünün talebi doğrultusunda Bertrandon de La Broquière’in Fransızca olarak kaleme aldığı Denizaşırı Seyahat adlı seyahatnamesinde Berkuk hakkında söyledikleri doğrultusunda incelenecektir.
Keywords : Ortaçağ, Türkler, Fransızlar, Memlukler, Seyahatnameler, Özümleme (Assimilation)