Büyük Selçuklular Zamanında Seferlerin Ekonomik, Sosyal ve Çevresel Etkileri

Authors : Hasan Yenidoğan

Pages : 689-705

Doi:10.48120/oad.1363584

View : 132 | Download : 121

Publication Date : 2023-12-26

Article Type : Research

Abstract :Cend, Buhara, Harezm ve ardından Horâsân’da yurt edinme mücadelesi veren Selçuklular, Gazneliler karşısında Nesâ, Serahs ve Dandanakan savaşlarında başarı elde edince 431/1040’da Büyük Selçuklu Devleti’ni kurdular. Selçuklular bir devlet haline geldikten sonra İran, Orta Doğu, Kafkaslar, Anadolu ve Orta Asya’da önemli bir güç haline gelince Pasinler, Malazgirt, Katavân ve Miryokefalon gibi büyük önem arz eden savaşlar meydana gelmiştir. Selçuklu sultanları, elde ettikleri askerî ve siyasî başarılarla devletin sınırlarını genişletip zenginleşmesini sağlamışlardır. İstilaların ve başarısız seferlerin bedelini ise ya hazînesini ya da iktidarını kaybederek ödemişlerdir. Savaşların sadece devlet üzerinde olumlu ve olumsuz etki doğurduğunu söylemek yanlış olacaktır. Savaşlardan en çok etkilenenler günümüzde de olduğu gibi Selçuklular zamanında da toplumlar olmuştur. Savaşların etkisiyle insanların refah seviyesi dönem dönem artmış veya düşmüştür. Savaşların etkilerini yakından hisseden toplumlar, kimi zaman yaşadığı toprakları terk etmek zorunda kalırken kimi zaman da malından veya canından olmuşlardır. Savaşların ekonomik ve toplumsal etkilerin yanı sıra çevresel etkileri de mevcuttu. Bu etkiler en az devletlerin ve toplumların üzerinde meydana gelen tahribat kadar ağır olmaktaydı. Bu çalışmada, Büyük Selçuklular zamanında yaşanan savaşların devlet, toplum ve çevre üzerinde meydana getirdiği olumlu ve olumsuz etkiler incelenmiştir. Birinci bölümde sefer hazırlıklarının devlet hazînesinde oluşturduğu etki ve bu sürecin halk üzerinde nasıl bir tesir yarattığı üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde savaşların ekonomik, sosyal ve çevresel etkileri çeşitli yönleriyle ele alınmıştır.
Keywords : Selçuklular, Savaş, Ekonomi, Toplum, Çevre.