Kâkûyî Hükümdarı Zahîrüddin Ebû Mansûr Ferâmurz ve Dönemi

Authors : Cihan Gençtürk

Pages : 521-534

Doi:10.48120/oad.1283385

View : 89 | Download : 64

Publication Date : 2023-12-26

Article Type : Research

Abstract :Ebû Mansûr Ferâmurz, X. ve XI. yüzyıllar arasında İsfahân, Rey, Hemedân ve Yezd çevresinde hüküm sürmüş olan Kâkûyîler’in ikinci hükümdarıdır. Ferâmurz babası ve aynı zamanda hânedanın kurucu olan Ebû Ca’fer Alâüddevle Muhammed b. Rüstem Düşmenziyâr’ın iktidarının sonlarına doğru, Gazneliler’e rehin olarak bırakılmıştı. Fakat Gazneliler’in 1040 yılında meydana gelen Dandanakan Savaşı’nda Selçuklular karşısında yenilmesiyle birlikte, özgürlüğüne kavuşmuş ve Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey tarafından Kâkûyîler’in başına getirilmiştir. Ebû Mansûr Ferâmurz, 1041 yılında babasının ölümünün ardından gerçek anlamda iktidarı eline aldı. Ferâmurz’un iktidarı döneminde Kâkûyîler; Büveyhîler’in ve Gazneliler’in zayıflamasıyla birlikte İran’da önemli bir güç olarak ortaya çıkan Selçuklular ile Kâkûyîler’in ilişkileri bazen dostane bazen de hasmane şeklinde olmuştur. Bu durum ise Ebû Mansûr Ferâmurz’un iktidarının büyük bir kısmını Selçuklular ile mücadele içiresinde geçmesine neden olmuştur. Bu mücadelenin sonucunda ise Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey hânedanın başkenti olan İsfahân şehrini ele geçirmiş ve hânedan üyelerini buradan uzaklaştırarak onları Yezd şehrine yerleştirmiştir. Bu çalışmada İran’nın öenmli bir bölgesi olan ve Rey, Hemedân, İsfâhân gibi önemli şehirleri içinde barındıran Cibâl bölgesinde hâkimiyet kuran Kâkûyîler’in Ebû Mansûr Ferâmurz dönemindeki siyasî faaliyetleri mevcut kaynaklar ışığında değerlendirilecektir.
Keywords : Ebû Mansûr Ferâmurz, Büveyhîler, Kâkûyîler, Selçuklular, Tuğrul Bey.