XII. Yüzyılın Başından XIII. Yüzyılın Sonuna Kadar Doğu Akdeniz Kentlerini ve Kıbrıs’ı Etkileyen Depremler

Authors : Yasemin Aktaş

Pages : 346-370

Doi:10.48120/oad.1277210

View : 61 | Download : 70

Publication Date : 2023-06-26

Article Type : Research Article

Abstract :Deprem, fay hatlarına bağlı olarak birçok coğrafyada meydana gelebilen doğal bir âfettir. Zelzele olarak da adlandırılan bu hadise, geniş alanda etkili olup şiddeti oranında büyük yıkım ve can kayıplarına sebep olmaktadır. Dünya’nın birçok yerinde meydana gelen bu âfet, tarihin muhtelif dönemlerinde Doğu Akdeniz kıyı kentlerini ve Kıbrıs’ı da etkiledi. XII. ve XIII. yüzyıllarda da Antakya’dan Suriye, Mısır ve Kıbrıs’a kadar olan alanda büyük yıkım ve can kayıplarına neden oldu. Depremlerde can kaybının artmasında ikincil âfetlerden tsunamilerin de etkisi büyüktü. Özellikle 1114/1115 ve 1157 depremlerinin yanı sıra 1170, 1202 ve 1222 depremleri hem yıkımlara hem de oluşan tsunamilerle bölgede büyük felaketlere sebep oldu. Depremlerin boyutu halkın ve idarecilerin tutumuyla birlikte dönemin siyasî ve askerî şartlarını da etkiledi. Halk depremlerden canını kurtarmak için şehirlerin dışında toplanırken, artçı sarsıntılar bitene kadar çadırlarda ikâmet etmek zorunda kaldı. Şehirlerin Müslüman ve gayrimüslim idarecileri de depremin hemen akabinde yaşanan tahribatı gidermeye çalıştılar. Ayrıca Haçlı kontları, Papa ve diğer Hristiyan liderlerden yardım talep ederken, yeni dinî kararlar almak için konsüller topladılar. Musul Atabeyi Nûreddin Mahmud ise malî konulara yönelerek imar faaliyetlerini vergi düzenlemesiyle destekledi. Bu girişimleriyle halkın ve kentlerin kısa sürede toparlanmasını amaçladılar. Böylece bölgeyi büyük oranda etkileyen depremlerin sosyal, siyasî ve ekonomik yıkımlarını ortadan kaldırmaya çalıştılar.
Keywords : Deprem, Zelzele, Doğu Akdeniz, Kıbrıs