Mardin Artuklu Sikkelerine Yansıyan Hellenistik Semboller

Authors : Evin Bilge

Pages : 270-283

Doi:10.48120/oad.1100691

View : 15 | Download : 11

Publication Date : 2022-12-26

Article Type : Research

Abstract :Helenizm MÖ. IV. yüzyılın sonlarında Doğu ile Batı’nın senkretizminden ortaya çıkan bir kültürdür. Hellenistik Devir, Romalı triumvir Octavianus’un diğer triumvir Marcus Antonius’u ve Mısır Kraliçesi Cleopatra’yı MÖ. 31 yılında mağlup etmesiyle sona ermiştir. Tarihi anlamda ömrünü tüketmiş olsa da bu dönemin kültür ve sanatı, ilkçağda olduğu kadar orta ve yakınçağda gelişen medeniyetleri çeşitli alanlarda etkilemeye devam etmiştir. Ortaçağ’da İslam Medeniyetinin hakim olduğu bir coğrafyada Hellenistik kültürün izlerini takip ettiğimiz Artuklu Beyliği’nin figürlü sikkelerindeki etkilenim bu anlamda inceleye değerdir. Mardin Artuklularının figürlü sikke ikonografisindeki Hellenistik ögeler makalemizin ana konusunu oluşturmaktadır. Artuklu sikkelerinde kendi dönemlerinin öncesinde yaşamış ve tarih sahnesinden çekilmiş Grek, Roma, Sasani Dönemlerinin simgelerine rastlanmaktadır. Bu tür semboller, bölgedeki kadim kültür ve geleneklerin tesirinin devam ettiğini göstermektedir. Artuklular yönetime geldiğinde var olan çok kültürlü toplum mozaiğinin ahengini kendi kimlikleriyle harmanlayarak yansıtmış olduğu düşünülmektedir. Mardin Artukoğulları sikkelerinin figürlü bezemeleri, çağının kültürel zenginliğinin, kamuoyunun değer algısının, sosyoekonomik durumunun ve felsefi düşünüşünün ürünüdür. Artuklu sikkelerine yansıyan propaganda amaçlı betimlenen hükümdar resimlerinde ve astrolojik betimlerinde çeşitli kadim kültürlerin geleneksel izlerinin yanında Antikçağ ve Hellenizm’in sembolik ifadeleri görülmektedir.
Keywords : Artuklu Beyliği, İslami figürlü sikke, Hellenistik, Kappadokia Sikkeleri, Seleukos Sikkeleri