Joos van Ghistele’nin Hac Seyahati Anlatısında (1491) İslam ve Osmanlılara Dair Söylemi

Authors : Hilmi Kaçar

Pages : 219-234

Doi:10.48120/oad.1012315

View : 18 | Download : 14

Publication Date : 2021-12-26

Article Type : Research

Abstract :Bu makale, Ortaçağ Avrupa zihniyet tarihi açısından zengin bilgiler sunan Burgonyalı soylu Joos van Ghistele’nin 1491’de Ambrosius Zeebout’a yazdırdığı Hristiyan hac seyahatnamesinin söylem analizini içermektedir. Bu seyahatname, 15. yüzyılın sonlarında Hristiyan Avrupa medeniyetinin İslam’ı ve Osmanlı’yı tasvir ederken ürettiği yaygın söylemi incelemek için önemli bilgiler içeren bir kaynaktır. Çalışmanın amacı, Burgonya kökenli metindeki İslam ve Türk karşıtı söylem ve temsilin, ortaçağdan itibaren Avrupa’da dini, siyasi ve kültürel hedefler doğrultusunda nasıl kurgulandığını beyan etmektir. İdeolojik düzlemde bu söylemin, 15. yüzyılda Avrupa’da oluşmaya başlayan merkezi devlet yapılarıyla bağlantılı olduğu ve Latin Kilisesinin dogmaları tarafından belirlendikleri öne sürülmüştür. Bu söylemin ana hatlarının, modern zamanlardaki Batı sömürgeciliğinden çok önce, orta çağda Hıristiyan teolojisi ve haçlı ideolojisi bağlamında şekillendiği vurgulanmıştır. Joos van Ghistele seyahatnamesinde bu söylem, belli bir strateji güdülerek kullanılmıştır. Osmanlıların Avrupa'nın ezeli hasmı ve İslam’ın "sapkın bir mezhep” gibi kurgulanması Avrupa’nın kendisini "mükemmel, erdemli ve üstün Hıristiyan” olarak tanımlamasına hizmet etmiştir.
Keywords : İslam, seyahatname, Orta Çağ, Avrupa, Türkler